Paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing
Algemeen
Het
beleid
voor
het
beheersen
van
risico’s
met
financiële
gevolgen
is
vastgelegd
in
de
Nota
Weerstandsvermogen en Risicobeheersing. Deze paragraaf biedt de gelegenheid uitvoering te geven aan
het vastgestelde beleid en in te gaan op nieuwe ontwikkelingen. Het Stafbureau werkt aan een evaluatie van
de genoemde Nota en tracht in 2024 een voorstel te doen om een (waar nodig) aangepaste en aangevulde
Nota vast te stellen. Dit zodat vanaf 2025 hiermee rekening gehouden kan worden.
Inzicht in risico’s
Drie keer per jaar wordt een beoordeling gemaakt van de risico’s en wordt ingeschat wat de financiële
impact zou kunnen zijn. In het kader van de Programmabegroting, Bestuursrapportage en Jaarstukken vindt
ook
een
beoordeling
plaats
van
de
benodigde
en
beschikbare
weerstandscapaciteit
en
het
weerstandsvermogen. De gemeenteraad wordt van de stand van zaken in kennis gesteld door middel van
deze paragraaf. Door de kansen op een risico en de financiële impact (lees: het financieel gevolg) te
ordenen en te rangschikken, kunnen deze beter met elkaar worden vergeleken. Door dit periodiek te
herhalen en onder de aandacht te brengen, ontstaat bewustzijn over risico’s. Dit bewustzijn is noodzakelijk
voor het omgaan met en bespreken van risico’s.
Door kansen en impact te ordenen en rangschikken en toe te kennen aan risico’s (kans x impact) kunnen
deze met elkaar vergeleken. Hieronder is de ordening en rangschikking opgenomen:
Kans op een risico
Klasse
Percentage
Gemiddeld een keer per jaar
5
90
Gemiddeld een keer per 2 jaar
4
70
Gemiddeld een keer per 3 jaar
3
50
Gemiddeld een keer per 4 jaar
2
30
Gemiddeld een keer per 5 jaar
1
10
Gemiddeld minder dan één keer per 5 jaar
0,5
5
Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit geldt: hoe groter de kans, hoe meer gereserveerd
wordt. Het bedrag dat hoort bij het geïdentificeerde, geanalyseerde en beoordeelde risico wordt hierbij
vermenigvuldigd met het percentage van de aangegeven kans.
Financieel gevolg (x)
Klasse
x > € 480.000
5
€ 240.000 > x < € 480.000
4
€ 120.000 > x < € 240.000
3
€ 60.000 > x < € 120.000
2
x < € 60.000
1
Risicokaart
Onderstaande matrix is het resultaat van alle geïdentificeerde en gekwantificeerde risico’s (kansen x impact,
lees: financiële gevolgen). Op basis van de risicokaart wordt een beeld verschaft van de risicospreiding van
de gemeente Reimerswaal. In de risicokaart wordt geen onderscheid gemaakt in incidentele en structurele
risico´s
en
de
toekenning
van
de
factor
2&fraq12;
aan
de
structurele
risico´s.
Ook
het
in
de
Nota
Weerstandsvermogen en Risicobeheersing vastgestelde waarschijnlijkheidspercentage van 80% is op deze
risicokaart niet toegepast. Dit om het beeld van de risicospreiding zo zuiver als mogelijk te tonen.
Hoe groter de kans op een risico en hoe hoger het financieel gevolg, hoe belangrijker het is om aandacht te
schenken aan dat risico.
x > € 480.000
1
1
€ 240.000 > x <
€ 480.000
€ 120.000 > x <
€ 240.000
1
€ 60.000 > x < € 120.000
1
3
1
x < € 060.000
3
5
5
5
3
1
2
3
4
5
Kans
Benodigde weerstandscapaciteit
In totaal zijn 32 risico´s geïdentificeerd en gekwantificeerd. De beste inschatting is dat het daarbij gaat om
een bedrag van € 2,96 miljoen. Voor 2024 en verder geldt dat sprake is van een specifieke risicoreserve
voor
het
Sociaal
Domein.
De
4
financiële
risico’s
die
samenhangen
met
de
Wet
maatschappelijke
ondersteuning, Jeugdwet en ook de Participatiewet worden niet langer apart meegenomen in de bepaling
van
het
benodigde
weerstandsvermogen.
Hiervoor
is
namelijk
een
aparte
risicoreserve
gevormd.
De
Impact
(financieel gevolg x)
inschatting is dat hiermee een bedrag van afgerond € 0,6 miljoen gepaard gaat. Uiteindelijk moet rekening
worden gehouden met een benodigde weerstandscapaciteit van € 2,30 miljoen. In de onderstaande tabel is
de top 10 van de risico’s van de gemeente Reimerswaal, gerangschikt naar financiële impact, weergegeven.
De risico’s voor de hiervoor genoemde wetten zijn daarbij buiten beschouwing gelaten. Het percentage geeft
het aandeel van het risico in de benodigde weerstandscapaciteit weer. Het aandeel van deze 10 risico´s
bedraagt 62,7%, of in totaalbedrag € 1,86 miljoen.
De 10 ‘grootste’ risico’s
Porte-
Structureel/
Aandeel
Bedrag
feuille-
Incidenteel
houder
Gemeente breed: Beveiliging (Digitaal)
J.S. van
Structureel
30,4%
900
Door uitval of het verloren gaan van de digitale
Egmond
werkomgeving en data(verbindingen) kunnen de
werkzaamheden binnen de organisatie vertraging oplopen
of tijdelijk stil komen te liggen. Dit als gevolg van onder
andere ransomware, hacking, phising et cetera. Het risico
bestaat voornamelijk uit loonkosten tijdens improductiviteit,
gederfde inkomsten, vervangingsinvesteringen, negatieve
media-aandacht en overige (herstel)kosten.
Hogere bijdrage(n) gemeenschappelijke regelingen
Per GR
Structureel
15,2%
450
Het risico bestaat dat de bijdragen aan de
verschillend
gemeenschappelijke regelingen zoals deze in de begroting
zijn opgenomen te laag zijn. Dit onder andere doordat
toekomstige cao’s hoger uitvallen dan waar initieel
rekening mee is gehouden of dat aanvullende
investeringen/uitbreidingen nodig zijn/ sprake is van
onvoorziene omstandigheden.
Gemeente breed: Personeel
J.S. van
Incidenteel
4,9%
144
Als gevolg van de COVID-19-pandemie heeft het grootste
Egmond
deel van de medewerkers thuisgewerkt. Het is al enige tijd
mogelijk een deel van de arbeidstijd thuis te werken. Het
risico op niet-arbo-verantwoorde werkplekken wordt
hierdoor groter. Verder is er sprake van grote krapte op de
arbeidsmarkt. De inleen van personeel - die vaak duurder
is dan de reguliere salarislast - is meer en vaker nodig. Dit
zorgt voor hogere (en onvoorziene) kosten.
Programma 0: Debiteurenrisico
N. van der
Structureel
2,1%
63
Door het niet betalen van facturen door klanten, loopt de
Hoest
gemeente inkomsten mis. Verder vergt wanbetaling het
e.e.a. van de organisatie in de uitvoering. Die
uitvoeringskosten stijgen naarmate de omvang van
oninbare debiteuren toeneemt. Verder is sprake van
kwijtschelding. Daar staat geen vergoeding tegenover.
Gemeente breed: Beveiliging (Fysiek)
J.S. van
Structureel
2,0%
60
Door een ontoereikend beveiligingsbeleid en de uitvoering/
Egmond
naleving daarvan kan de gemeente (imago)schade
oplopen door inbraak, verlies en/of ongeautoriseerd
toegang tot ‘gevoelige’ informatie, eigendommen et cetera.
Programma 1: Ramp- en crisisbestrijding
J.S. van
Structureel
1,9%
55
Geen tot (te) weinig invulling van voorzieningen in het
Egmond
kader van het rampenplan kan leiden tot hoge kosten voor
de gemeente op die momenten dat een ramp zich
voordoet.
Programma 2: (Haven)vervuiling
M. Both/ M.
Incidenteel
1,7%
50
Verontreiniging van het oppervlaktewater (in de havens)
van
kan voorkomen door olie of andere voorwerpen die van
Overloop/ N.
zowel de beroepsvaart als particuliere vaart afkomstig zijn.
van der
Verder kan sprake zijn van vervuiling van de gemeentelijke
Hoest
omgeving door oneigenlijke stoffen. Als de schade niet
wordt gedekt door de verzekering, zijn de kosten voor de
gemeente Reimerswaal.
Gemeente breed: Ziekteverzuim
J.S. van
Incidenteel
1,5%
46
Ziekteverzuim van werknemers kan tot hogere
Egmond
personeelskosten voor de gemeente leiden als deze de
ingecalculeerde kosten overstijgen. Zeker omdat de
gemeente thans eigen risicodrager is binnen de WIA.
De 10 ‘grootste’ risico’s
Porte-
Structureel/
Aandeel
Bedrag
feuille-
Incidenteel
houder
Programma 0: Pensioen- en wachtgeldvoorziening
J.S. van
Incidenteel
1,5%
45
Wethouders
Egmond
Wanneer een wethouder stopt met de functie kan dat
leiden tot een verplichting voor de gemeente tot uitbetaling
van wachtgelden. De gemeente dient een voorziening te
treffen die deze uitbetalingen van wachtgelden mogelijk
maakt. Daarnaast dient de gemeente rekening te houden
met uitkering aan overlijdensuitkeringen aan nabestaanden
van (ex) bestuurders. Tenslotte moet de gemeente
rekening houden met de mogelijkheid van verplichte
overdracht van pensioenen aan bestuurders die daartoe
een verzoek doen. De nodige voorzieningen zijn getroffen.
Dit risico is als zodanig gekwantificeerd voor het bedrag
dat mogelijk moet worden uitbetaald/ gedoteerd dat niet als
zodanig in de begroting is te voorzien.
Programma 1: Bomruiming(en)
J.S. van
Incidenteel
1,5%
43
In het verleden is er een aantal bommen geruimd. De
Egmond
gemeente kan van de kosten een deel (2/3e) verhalen op
het Ministerie/ de Rijksoverheid. Het deel dat niet verhaald
kan worden, dient de gemeente zelf te betalen.
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
1.856
Beschikbare weerstandscapaciteit
De berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit kent de onderstaande uitkomst.
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
Beschikbaar voor weerstandsvermogen
2024
Toelichting
Algemene reserve excl. gelabelde bedragen min minimumstand
Berekende
(zie Bijlage 1 Verloop algemene reserve)
22.975
geprognotiseerde stand
per eind 2024
Onbenutte belastingcapaciteit
Verschil tussen
volledige en geraamde
kostendekkendheid van
reiniging en riolering
2024. Dit leidt niet
daadwerkelijk tot een
0
verhoging van de
weerstandscapaciteit,
omdat voor zowel de
reiniging als de
riolering wordt gewerkt
met een
egalisatievoorziening
Beschikbare weerstandscapaciteit
22.975
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
Weerstandsvermogen
Wanneer de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit tegen elkaar worden afgezet, ontstaat het
onderstaande beeld.
Omschrijving
Bedrag
Beschikbare weerstandscapaciteit
22.975
Benodigde weerstandscapaciteit
1.856
Uitkomst (+ = voldoende beschikbaar)
21.097
Indicator: (beschikbare/ door benodigde capaciteit)
Bestuursrapportage 2024
12,4
Programmabegroting 2025-2028
Jaarstukken 2023
0,5
4,8
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
De
ratio
geeft
aan
dat,
volgens
de
gehanteerde
systematiek,
de
risico´s
12,4
keer
kunnen
worden
opgevangen.
Deze
Bestuursrapportage
is
een
momentopname.
Nieuwe
omstandigheden
kunnen
de
uitkomst
beïnvloeden, waardoor het weerstandvermogen een andere waardering kan krijgen. Ditzelfde geldt voor de
risico-inschatting. Dat is ook een momentopname.
Kengetallen financiële positie
Om de financiële positie in beeld te brengen, wordt jaarlijks een overzicht van de exploitatie in baten en
lasten (de begroting en jaarrekening) en een balans opgesteld. Voor een goed oordeel over de financiële
positie
zijn
aanvullende
kengetallen
nodig.
De
kengetallen
voor
o.a.
solvabiliteit
en
netto
schuld
zijn
standaard opgenomen in de programmabegroting 2024-2027.
Wij volstaan met een verwijzing naar de Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing van de
programmabegroting 2024-2027.