Paragraaf wet open overheid

Voorgeschiedenis: Wob

De Wet open overheid (Woo) is voortgekomen uit de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De Woo wordt

gefaseerd ingevoerd. Sinds 1 mei 2022 is het passieve deel van de Woo in werking. Dat deel is nagenoeg

een kopie van de Wob.

Al snel werd duidelijk dat de volgende fases van de Woo – de actieve informatieverstrekking – van een

geheel andere orde zijn.

Actieve informatieverstrekking ingevolge de Woo

De actieve informatieverstrekking op basis van de Woo wordt gefaseerd ingevoerd. In de eerste fase moeten

raads- en collegebesluiten, convenanten, organisatiegegevens en Woo besluiten actief openbaar worden

gemaakt. Een harde invoeringsdatum is nog niet bekend. Eveneens onbekend is welke gegevens in de

volgende fase aan de orde zullen zijn en op welke termijn dit zal gebeuren.

Het mag duidelijk zijn dat de actieve informatieverstrekking aanzienlijk meer en andere inspanning gaat

vergen dan de passieve informatieverstrekking.

De actieve informatieverstrekking is van een geheel andere aard. Hierbij moeten wettelijk vastgestelde

informatiecategorieën

systematisch

volgens

wettelijk

vastgelegde

regels

blijvend

toegankelijk

worden

gemaakt. Voor actieve informatieverstrekking is van belang dat goed inzichtelijk is welke informatie we

hebben, waar deze wordt bewaard en hoe we die efficiënt toegankelijk kunnen maken.

PLOOI mislukt

De aanvankelijke opzet vanuit het Rijk is mislukt. De bedoeling was een landelijk platform op te zetten

waarop decentrale overheden hun informatie konden plaatsen. Daarin is het Rijk niet geslaagd. De gevolgen

van deze mislukking zijn door het Rijk volledig neergelegd bij de decentrale overheden. Wat het Rijk zelf niet

kon, wordt nu wel van de decentrale overheden verwacht. Zij moeten nu zelf een platform oprichten. Hoe dat

moet, dat vertelt het verhaal niet. De Rijksoverheid maakt zich er gemakkelijk vanaf door nu slechts nog een

index aan te bieden, die gevuld moet gaan worden met links naar de betreffende informatie die decentraal

op de platformen staat of komt te staan.

Stand van zaken nu

De eerste informatiecategorieën moeten openbaar gemaakt gaan worden. Daar is dus een platform voor

nodig, want alleen vanuit het platform kan de landelijke Woo index worden gevuld. Zo’n platform is niet iets

wat je even aanschaft. Doordat het Rijk heeft gefaald en volkomen tegendraads de Woo heeft ingevoerd,

loopt de gemeente tegen veel problemen aan. Het Rijk neemt een voorbeeld aan de Scandinavische landen.

De situatie daar is echter niet te vergelijken met de onze. In het hoge noorden is men jaren geleden al

begonnen met het anders organiseren van informatie, door eerst alle informatie bij elkaar te brengen en

vervolgens onder te verdelen in openbare en niet-openbare informatie. In Nederland hebben we informatie

opgebouwd door per vakgebied te automatiseren. Ieder vakgebied had zijn eigen applicaties. Pas later

kwamen er (deels) overkoepelende zaaksystemen waarin informatie bij elkaar komt. Laat staan dat er een

onderscheid aanwezig is tussen openbaar en niet-openbaar. Om de volgende stappen te zetten, is dus

nogal een inspanning nodig.

Wat moeten we doen?

Voor succesvolle verdere implementatie is nodig:

1.

Exacte kennis welke documenten we hebben en waar ze zijn te vinden; informatiebeheer op orde

brengen in een vorm die aansluit bij de eisen van de Woo;

2.

Een platform waarop de actief te openbaren informatie wordt geplaatst;

3.

Anonimisering van persoonsgegevens bij alle openbaar te maken informatie;

4.

Instructies van hoe om te gaan met het opslaan van mails, whatsapp en dergelijke;

5.

Aanpassing van sjablonen en dergelijke zodat vanaf de bron een onderscheid gemaakt kan worden

tussen openbare en niet-openbare informatie;

6.

Daadwerkelijke uitvoering van de Woo door het platform te vullen en van daaruit de landelijke Woo

index.

Wie hebben we daarvoor nodig?

De stand van zaken op dit moment is dat er 1 Woo contactpersoon is, vanuit het deelfacet juridisch. Die

functie moet er met zekerheid blijven, want passieve informatieverstrekking zal altijd een juridische toets

blijven

vergen.

Hoewel

slechts

één

functionaris

van

het

juridisch

cluster

is

aangewezen

als

Woo

contactpersoon, is ook bij de andere medewerkers van het juridisch cluster de kennis aanwezig om een Woo

verzoek te kunnen toetsen en een Woo besluit te kunnen nemen. De hiervoor vereiste mandaten zijn

toegekend. Het onderdeel juridisch is dus op orde.

De Woo bestaat echter naast juridisch uit nog twee belangrijke pilaren: informatiebeheer en communicatie.

Het is onmogelijk om alleen vanuit juridisch oogpunt alle aspecten van de Woo te omvatten. Hiervoor zijn

feitelijk

eveneens

contactpersonen

nodig.

Die

zijn

er

nu

nog

niet.

De

rol

van

een

juridische

Woo

contactpersoon

hebben

we

zojuist

al

behandeld.

Een

Woo

contactpersoon

met

als

achtergrond

informatiebeheer, kan een belangrijke rol vervullen in het contact met gebruikers van applicaties, het

inrichten van systemen op toegankelijkheid van informatie en het opstellen en toelichten van gebruiksregels