Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing
Algemeen
Het
beleid
voor
het
beheersen
van
risico’s
met
financiële
gevolgen
is
vastgelegd
in
de
Nota
Weerstandsvermogen en Risicobeheersing. Deze paragraaf biedt de gelegenheid uitvoering te geven aan
het vastgestelde beleid en in te gaan op nieuwe ontwikkelingen. Het Stafbureau werkt aan een evaluatie van
de genoemde Nota en zal in 2024 een voorstel doen om een (waar nodig) aangepaste en aangevulde Nota
vast te stellen.
Inzicht in risico’s
Drie keer per jaar wordt een beoordeling gemaakt van de risico’s en wordt ingeschat wat de financiële
impact zou kunnen zijn. In het kader van de Programmabegroting, Bestuursrapportage en Jaarstukken vindt
ook
een
beoordeling
plaats
van
de
benodigde
en
beschikbare
weerstandscapaciteit
en
het
weerstandsvermogen. De gemeenteraad wordt van de stand van zaken in kennis gesteld door middel van
deze paragraaf. Door de kansen op een risico en de financiële impact (lees: het financieel gevolg) te
ordenen en te rangschikken, kunnen deze beter met elkaar worden vergeleken. Door dit periodiek te
herhalen en onder de aandacht te brengen, ontstaat bewustzijn over risico’s. Dit bewustzijn is noodzakelijk
voor het omgaan met en bespreken van risico’s.
Door kansen en impact te ordenen en rangschikken en toe te kennen aan risico’s (kans x impact) kunnen
deze met elkaar vergeleken worden. Hieronder is de ordening en rangschikking opgenomen:
Kans op een risico
Klasse
Percentage
Gemiddeld een keer per jaar
5
90
Gemiddeld een keer per 2 jaar
4
70
Gemiddeld een keer per 3 jaar
3
50
Gemiddeld een keer per 4 jaar
2
30
Gemiddeld een keer per 5 jaar
1
10
Gemiddeld minder dan één keer per 5 jaar
0,5
5
Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit geldt: hoe groter de kans, hoe meer gereserveerd
wordt. Het bedrag dat hoort bij het geïdentificeerde, geanalyseerde en beoordeelde risico wordt hierbij
vermenigvuldigd met het percentage van de aangegeven kans.
Financieel gevolg (x)
Klasse
x > € 480.000
5
€ 240.000 > x < € 480.000
4
€ 120.000 > x < € 240.000
3
€ 60.000 > x < € 120.000
2
x < € 60.000
1
Risicokaart
Onderstaande matrix is het resultaat van alle geïdentificeerde en gekwantificeerde risico’s (kansen x impact,
lees: financiële gevolgen). Op basis van de risicokaart wordt een beeld verschaft van de risicospreiding van
de gemeente Reimerswaal. In de risicokaart wordt geen onderscheid gemaakt in incidentele en structurele
risico´s
en
de
toekenning
van
de
factor
2&fraq12;
aan
de
structurele
risico´s.
Ook
het
in
de
Nota
Weerstandsvermogen en Risicobeheersing vastgestelde waarschijnlijkheidspercentage van 80% is op deze
risicokaart niet toegepast. Dit om het beeld van de risicospreiding zo zuiver als mogelijk te tonen.
Hoe groter de kans op een risico en hoe hoger het financieel gevolg, hoe belangrijker het is om aandacht te
schenken aan dat risico.
x > € 480.000
1
1
€ 240.000 > x < € 480.000
€ 120.000 > x < € 240.000
1
2
€ 60.000 > x < € 120.000
3
1
2
1
x < € 060.000
13
9
1
1
2
3
4
5
Kans
Benodigde weerstandscapaciteit
In totaal zijn 35 risico´s geïdentificeerd die financieel kwantificeerbaar zijn. Hiervoor dient rekening te worden
gehouden met een benodigde weerstandscapaciteit van € 2,45 miljoen. In de onderstaande tabel zijn de 10
‘grootste’ risico’s van de gemeente Reimerswaal, gerangschikt naar financiële impact, weergegeven. Het
percentage geeft het aandeel van het risico in de benodigde weerstandscapaciteit weer. Het aandeel van
deze 10 risico´s bedraagt in totaal 73,3% van het totaal.
Impact
(financieel gevolg x)
De 10 ‘grootste’ risico’s
Porte-
Structureel/
Aandeel
Bedrag
feuille-
Incidenteel
houder
Gemeente breed: Beveiliging (Digitaal)
J.S. van
Structureel
24,5%
600
Door uitval of het verloren gaan van de digitale
Egmond
werkomgeving en data(verbindingen) kunnen de
werkzaamheden binnen de organisatie vertraging oplopen
of tijdelijk stil komen te liggen. Dit als gevolg van onder
andere ransomware, hacking, phishing et cetera. Het risico
bestaat voornamelijk uit loonkosten tijdens improductiviteit,
gederfde inkomsten, vervangingsinvesteringen, negatieve
media-aandacht en overige kosten.
Programma 6: Jeugdhulp
A.J.
Structureel
16,5%
405
Met betrekking tot de Jeugdhulp is sprake van een dossier
Meeuwsen
waarin de kosten zeer omvangrijk zijn. Het risico op
overschrijding van de ter beschikking gestelde middelen is
gezien de meer dan eens hoge en onvoorspelbaarheid van
de zorgtrajecten groot. Daarbij komt dat ook huisartsen,
medisch specialisten en rechters zelfstandig kunnen
verwijzen zonder tussenkomst van de gemeente. Sturen op
het aantal en de omvang van indicaties gebeurt, maar is
zodoende lastig. Ondanks het opgestelde (en herijkte)
actieplan, om onder andere tot een kostenreductie te
komen, is het risico op overschrijding van het budget groot.
Gemeente breed: Hogere bijdrage(n) gemeenschappelijke
Per GR
Incidenteel
7,3%
180
regelingen
verschillend
Het risico bestaat dat de bijdragen aan de
gemeenschappelijke regelingen zoals deze in de begroting
zijn opgenomen te laag zijn. Dit onder andere doordat
toekomstige cao’s hoger uitvallen dan waar initieel
rekening mee is gehouden of dat aanvullende
investeringen/uitbreidingen nodig zijn.
Gemeente breed: Personeel
J.S. van
Incidenteel
5,1%
126
Door de COVID-19-pandemie heeft het grootste deel van
Egmond
de medewerkers structureel thuisgewerkt. Na de COVID-
19-pandemie is het mogelijk een deel van de arbeidstijd
thuis te blijven werken. Het risico op burn-out en niet-arbo-
verantwoorde werkplekken wordt hierdoor ook groter.
Verder is er sprake van grote krapte op de arbeidsmarkt.
De inleen van personeel - die vaak duurder is dan de
reguliere salarislast - is daarom meer en vaker nodig. Dit
zorgt voor hogere kosten die niet altijd kunnen worden
voorzien.
Programma 6: Huishoudelijke hulp
A.J.
Structureel
4,4%
108
Het budgettaire risico wordt bepaald door een stijging van
Meeuwsen
het aantal aanvragen huishoudelijke hulp (n.a.v. het
abonnementstarief) en de daaruit voortvloeiende
toekenningen. Het aantal ouderen neemt toe en door de
afbouw van verzorgingsplaatsen blijven ouderen langer
thuis wonen. Daarnaast heeft ook de extramuralisatie
effect op het aantal aanvragen.
Programma 1: Opvang oorlogsslachtoffers Oekraïne
J.S. van
Incidenteel
4,1%
100
De gemeente Reimerswaal vangt sinds de start van de
Egmond
oorlog tussen Rusland en Oekraïne mensen die zijn
gevlucht op binnen de gemeentegrenzen. De Rijksoverheid
stelt hiervoor een vergoeding ter beschikking, maar het
risico bestaat dat die vergoeding in totaliteit niet afdoende
is.
Programma 6: Ondersteuning en begeleiding Wmo
A.J.
Structureel
3,7%
90
De kosten voor ondersteuning en begeleiding blijven
Meeuwsen
toenemen als gevolg van de (i) extramuralisatie, (ii) het
gegeven dat mensen langer thuis blijven wonen (meer
ouderen worden ouder) en (iii) het afschaffen van de eigen
bijdrage CAK waarvoor een abonnementstarief is
ingevoerd. Dit kan tot gevolg hebben dat de ter beschikking
gestelde middelen door de Rijksoverheid onvoldoende zijn.
De 10 ‘grootste’ risico’s
Porte-
Structureel/
Aandeel
Bedrag
feuille-
Incidenteel
houder
Programma 0: Debiteurenrisico
N. van der
Structureel
2,9%
72
Door het niet betalen van facturen door klanten, loopt de
Hoest
gemeente inkomsten mis. Verder vergt wanbetaling het
e.e.a. van de organisatie in de uitvoering. Die
uitvoeringskosten stijgen naarmate de omvang van
oninbare debiteuren toeneemt. Verder is sprake van
kwijtschelding. Daar staat geen vergoeding tegenover, kan
niet altijd worden ingeschat, gekwantificeerd en voorzien.
Programma 6: Participatiewet
A.J.
Incidenteel
2,4%
60
De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de
Meeuwsen
Participatiewet. Hiertoe wordt budget ter beschikking
gesteld. Het risico op ontoereikendheid van de beschikbare
middelen wordt lager ingeschat vanwege de
ontwikkelingen van de afgelopen jaren.
Toch blijft het risico wel bestaan. Dit mede vanwege een
blijvende onzekerheid over de ontwikkelingen rondom te
huisvesten statushouders en het beleid van de
Rijksoverheid ten aanzien van de Participatiewet.
Programma 8: Vennootschapsbelasting
N. van der
Structureel
2,3%
56
De gemeente Reimerswaal heeft enkele activiteiten
Hoest
waarvoor zij belastingplichtig is. Bij de
vennootschapsbelasting valt te denken aan de verkoop van
gronden. Wanneer er geen verrekenbare verliezen meer
zijn moet Reimerswaal vennootschapsbelasting gaan
betalen als zij belastbare voordelige resultaten realiseert.
Die kunnen niet altijd tijdig worden voorzien.
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
1.797
Beschikbare weerstandscapaciteit
De berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit is als volgt.
Omschrijving
Bedrag
Toelichting
Vrij aanwendbaar deel algemene reserve (sept 2023)
13.748
Berekende (geprognosticeerde) stand
algemene reserve per eind 2023 ad
€ 16,635 miljoen -/- gelabelde bedragen
ad € 0,887 miljoen -/- vastgelegde
absolute minimumstand van € 2 miljoen.
Onvoorzien incidenteel en structureel
-183
2023: stand na besluitraad juli 2023
3.519
2023: idem
Onbenutte belastingcapaciteit
-
Verschil tussen volledige en geraamde
kostendekkendheid van reiniging en
riolering. Dit leidt niet daadwerkelijk tot
een verhoging van de
weerstandscapaciteit, omdat voor zowel
de reiniging als de riolering wordt
gewerkt met een egalisatievoorziening.
Beschikbare weerstandscapaciteit
17.084
Bedragen x € 1.000. Door afrondingsverschillen sluiten bedragen mogelijk niet exact aan.
Weerstandsvermogen
Wanneer de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit tegen elkaar worden afgezet, ontstaat het
onderstaande beeld.
Omschrijving
Bedrag
Beschikbare weerstandscapaciteit
17.084
Benodigde weerstandscapaciteit
2.453
Uitkomst (+ = voldoende beschikbaar)
14.631
Indicator: (beschikbare/ benodigde capaciteit)