INLEIDING
Hierbij bieden we u het jaarverslag en de jaarrekening 2021 aan. Hiermee geven we u inzicht in de behaalde
resultaten over het jaar 2021. Het jaarverslag bestaat conform het Besluit Begroting en Verantwoording uit de
programmaverantwoording en de paragrafen. De programmaverantwoording biedt per programma inzicht in de
mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd. In de paragrafen wordt verantwoording afgelegd over zaken die
niet direct uit de programma’s zijn af te leiden. De jaarstukken stellen ons college in staat om verantwoording af te
leggen en bieden uw raad een instrument om uw controlerende taak uit te voeren.
Ook in 2021 hebben de coronamaatregelen het jaar gedomineerd. Hieronder hebben we per beleidsterrein kort
de belangrijkste ontwikkelingen in het afgelopen jaar weergegeven:
a.
Sociaal domein:
Het blijft een uitdaging om grip en sturing op het sociaal domein te krijgen. Toch is er op het vlak van de
jeugdzorg over 2021 wederom sprake van een meevaller van ruim € 300.000, met name door lagere kosten voor
de bestuurlijke fusie van Stichting Intervence met Jeugdbescherming west. Ook de inzet van ons lokaal actieplan
laat zich terugzien in de cijfers. Waar de lasten over 2021 in Zeeland in totaliteit met bijna € 2 miljoen zijn
gestegen ten opzichte van 2020, komt de voorlopige realisatie voor Tholen bijna € 0,4 miljoen lager uit dan vorig
jaar. Het voordeel moet echter in perspectief gezien worden: we zijn bij de decentralisaties ooit gestart met een
budget van circa € 4,5 miljoen (gelijk aan de rijksvergoeding) en dit is vanuit gemeentelijke middelen gegroeid tot
circa € 7 miljoen. Het voordeel laat derhalve onverlet dat er nog steeds sprake is van een fors structureel tekort
ten opzichte van de rijksvergoeding. We zien de ontvangen compensatie van het rijk over 2021 als een eerste
tegemoetkoming en verwachten uiteindelijk een toereikende structurele compensatie. De in het regeerakkoord
voorgestelde bezuiniging (van € 0,5 miljard) belooft echter weinig goeds.
Ook bij de uitvoering van de Participatiewet is sprake van een voordeel. Het bestand is, ondanks de coronacrisis,
gedurende
2021
met
circa
25
personen
afgenomen.
Uiteraard
spinnen
we
garen
bij
de
krapte
op
de
arbeidsmarkt, maar ook de inzet van de werkmakelaar werpt al tijden zijn vruchten af.
Op het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning was er o.a. door het abonnementstarief en de
vergrijzing de afgelopen jaren een toename van de vraag te zien. Dit heeft geleid tot een opwaartse druk op de
budgetten. Daarom is en wordt er op een breed front ingezet om meer grip te krijgen op de budgetten. Allereerst
voeren we samen met andere gemeenten het actieplan ”Grip op WMO” uit. Daarnaast geven we uitvoering aan
ons lokaal actieplan. De eerste tekenen van een trendbreuk zijn zichtbaar, want ook op dit taakveld zijn we
binnen het budget voor 2021 gebleven. Of de vanaf 2022 ingeboekte bezuiniging van € 100.000 per jaar (totaal €
400.000) realistisch is, zal echter moeten blijken. Voor de (middel)lange termijn zijn er zorgen over o.a.
demografische ontwikkelingen en prijsstijgingen. Hierover willen we met de samenleving in gesprek.
b.
Veiligheid en leefbaarheid:
De coronamaatregelen, zoals de lockdown, de avondklok en de coronatoegangsbewijzen hebben helaas ook het
afgelopen jaar weer ons leven beperkt. We hebben veel respect voor de wijze waarop de Thoolse bevolking alle
maatregelen heeft opgevangen. Daarnaast hebben we grote waardering voor het verrichte werk door de
hulpdiensten, zorgmedewerkers, huisartsen en GGD’s.
Wat ons minder trots maakt is de drugsgerelateerde criminaliteit. Ook in 2021 zijn er diverse incidenten geweest.
Waakzaamheid is daarom geboden, zowel in de kernen als in het buitengebied. Omdat de harde criminaliteit zich
niet aan gemeentegrenzen houdt, is het van belang dat we regionaal samenwerken. Tholen maakt hierbij deel uit
van
twee
regio’s:
Zeeland
(Veiligheidsregio)
en
West-Brabant
(politiedistrict
De
Markiezaten).
In
het
gemeentehuis is inmiddels een Veiligheidsplein gerealiseerd.
c.
Ruimte, economie en wonen:
Ook de economie heeft wederom een heftig jaar achter de rug. Dankzij overheidssteun is de schade voor
ondernemers nog enigszins beperkt gebleven. Met name de horeca en de cultuur- en evenementensector
hebben zwaar te lijden gehad als gevolg van de pandemie en ook de detailhandel heeft het moeilijk. De grote
ontwikkeling van ‘online shoppen’ heeft een enorme vlucht genomen en de pandemie heeft die trend versterkt.
Maar verder ging het best goed. Er was veel vraag naar nieuwe bedrijfsgrond, vooral ook van Thoolse bedrijven.
Daarom zijn we blij dat het bestemmingsplan voor de uitbreiding van bedrijventerrein Welgelegen IV in 2021 is
vastgesteld. Helaas kon de uitbreiding van bedrijventerrein Sint Philipsland niet meer in 2021 plaatsvinden. Ook
binnen de in exploitatie zijnde woningbouwcomplexen is door de oververhitte woningmarkt veel grond verkocht. In
oktober 2021 is bovendien het bestemmingsplan Molenvliet Zuid te Tholen vastgesteld.
Verder hebben we in 2021 geïnvesteerd in het cultureel erfgoed en de recreatieve sector. Zo sluiten we in 2022
aan bij de Zuiderwaterlinie en vanaf 2023 bij de Vereniging van Vestingsteden om met de monumentale sfeer van
Tholen meer mensen van buitenaf aan te trekken. Ook zijn we gestart met het zichtbaar maken van de contouren
van de Verdronken Stad Reymerswael. Tenslotte is Stichting Tholen Beter Bekend inmiddels op vlieghoogte en
heeft deze in 2021 de lokale taak van VVV Zeeland na de sluiting overgenomen. Om een groter bereik te krijgen
wordt aansluiting gezocht bij de Zeeuwse Marketing Organisatie (ZMO).
d.
Organisatie en dienstverlening:
In het begin van de pandemie piekte het vertrouwen in de overheid op 70%: de overheid fungeerde als anker in
onzekere tijden. In de loop van de pandemie is dat vertrouwen gedaald tot onder de 40% eind 2021. Niet alleen
de pandemie, maar ook de langdurige kabinetsformatie heeft daarbij ongetwijfeld een rol gespeeld. Tegen die
achtergrond hebben we in november 2021 de burger- en ondernemerspeiling uitgevoerd. De ondernemers bleken
tevreden met een 7,4, tegen 7,0 bij de vorige peiling in 2019. Opmerkelijk: de tevredenheid van de burgers bleek
stabiel te zijn op 6,3. Ook opmerkelijk, omdat de trend in het land dalend is. Die 6,3 is natuurlijk niet genoeg. In
onze visie op dienstverlening streven we naar een gemiddelde van een 8,0. Dus er valt nog het nodige te
verbeteren
in
de
volgende
beleidsperiode.
Gelukkig
wordt
de
afdoening
van
de
meldingen
nu
al
goed
gewaardeerd met een 8,5. Dit is een mooi voorbeeld van data-gedreven werken, waarbij we door directe meting
van de klanttevredenheid meteen actie kunnen ondernemen.
e.
Bestuur
Ook
voor
uw
raad
en
ons
college
was
het
wederom
een
bijzonder
jaar
met
veel
digitale
raads-
en
commissievergaderingen.
Dit was uiteraard niet optimaal en dit geldt ook voor het contact met de burgers.
Omdat we toch graag willen weten wat de inwoners vinden van nieuw beleid is in 2021 een inwonerpanel
ingesteld. Ook is de samenleving betrokken geweest bij de medio 2021 vastgestelde visie Energiebalans. Deze
visie is het eindresultaat van een door de gemeenteraad ingestelde werkgroep, de kopgroep energiebalans. De
aanpak is een mooi voorbeeld van bestuurlijke vernieuwing en burgerparticipatie.
Verder heeft Tholen in het afgelopen jaar geïnvesteerd in de Zeeuwse samenwerking, zowel bestuurlijk, als
ambtelijk. Tholen is echter wel een bijzondere Zeeuwse gemeente. Het is als geen ander georiënteerd op West-
Brabant. Zorg, onderwijs, arbeidsmarkt, economie, cultuur, openbaar vervoer: het zijn allemaal beleidsvelden
waarbij Tholen voor een belangrijk deel op West-Brabant is aangewezen. Toch is de band losser geworden,
doordat Tholen vanaf 2021 uit de gemeenschappelijke regeling Regio West-Brabant is getreden.
f.
Financiën.
In financiële zin staat Tholen er vrij goed voor. In 2021 hebben we een positief resultaat geboekt van ruim € 2,5
miljoen.
Hierdoor
ontwikkelen
de
financiële
indicatoren,
zoals
de
solvabiliteitsratio
en
de
ratio
weerstandsvermogen zich, in lijn met voorgaande jaren, gunstig. Toch zijn er bij de gemeenten nog steeds veel
zorgen over de ontwikkeling van de structurele lasten. De in het regeerakkoord voorgestelde bezuiniging op de
jeugdzorg (€ 0,5 miljard) vergroot deze zorgen alleen maar meer. Bovendien is ook de opschalingskorting
(structureel) nog steeds niet van tafel.
Mede gezien de huidige inflatoire ontwikkelingen vinden we het belangrijk om de burger zoveel mogelijk te
ontzien. Dit is in lijn met het beleid dat we al jaren voeren. Volgens de Atlas van de lokale lasten 2022 van het
COELO staan we (van goedkoop naar duur) momenteel op de 39e plaats. Een jaar geleden stonden we op plaats
54 en vijf jaar terug zelfs op de 151e plaats.
Deze jaarrekening sluit zoals genoemd met een positief saldo van € 2.468.000. Het saldo wordt grotendeels
veroorzaakt door incidentele voordelen. De voornaamste voordelen ten opzichte van de gewijzigde begroting zijn:
-
Winstnemingen op de woningbouwcomplexen (percentage of completion methode) € 740.000;
-
Een voordeel op de algemene uitkering gemeentefonds € 530.000;
-
Een voordeel door het niet benutten van de post onvoorzien € 240.000;
-
Een voordelige afrekening van GR De Betho over 2021 € 320.000;
-
Een rentevoordeel binnen de totale financiering van de gemeente € 230.000;
-
Een voordeel bij de verlening van omgevingsvergunningen € 165.000;
-
Een voordeel op de pensioenvoorziening voor (gewezen) wethouders door een hogere rekenrente € 200.000
-
Lagere uitgaven voor re-integratievoorzieningen Participatiewet € 100.000;
-
Lagere lasten voor persoonsgebonden budgetten (PGB’s) € 115.000;
-
Hogere opbrengsten van grondverkopen buiten de in exploitatie zijnde complexen € 85.000;
-
Lagere ICT-kosten € 160.000;
-
Een voordeel bij de uitvoering van de inkomensvoorzieningen Participatiewet € 390.000;
-
Een voordeel door lagere afschrijvingslasten € 360.000, m.n. Brede school te Tholen (€ 200.000);
-
Een voordeel bij de uitvoering van de Jeugdwet € 330.000;
-
Een voordeel bij de uitvoering van de TOZO € 70.000;
-
Hogere baten onroerende zaak-, honden-, precario-, toeristen- en forensenbelasting € 135.000;
Het voornaamste nadeel is:
-
Correctie winstnemingen op de bedrijventerreincomplexen (percentage of completion methode) € 2.125.000;
In het kader van de verbetering van de financiële positie (”Tholen financieel in balans”) zijn door uw raad de
volgende financiële doelstellingen geformuleerd:
een sluitende, realistische begroting met 0,4% ruimte voor onvoorzien (€ 250.000);
een dalende netto schuldquote op middellange termijn;
een weerstandsvermogen van 1,5 in 2020;
een solvabiliteit van 20% in 2022 en 30% in 2030.
De realisatie van deze doelstellingen wordt gemonitord via onderstaande financiële kengetallen:
Ultimo jaar
R2020
B2021
R2021
Structurele exploitatieruimte
2,1%
0,4%
3,9%
Netto schuldquote
59%
83%
49%
Ratio weerstandsvermogen
8,0
7,3
7,4
Solvabiliteit
24%
19%
25%
De structurele exploitatieruimte is ten opzichte van de primitieve begroting 2021 verbeterd. Deze verbetering
wordt
met
name
veroorzaakt
door
eenmalige
onderschrijdingen
in
structurele
budgetten
(bijv.
afschrijvingslasten). Deze budgetverschillen blijven naar hun aard “structureel”, maar zorgen feitelijk niet voor
toename van de structurele exploitatieruimte;
De netto schuldquote is ten opzichte van de primaire begroting 2021 sterk verbeterd. Dit komt enerzijds door
een toename van de uitzettingen, o.a. door de ontvangen aflossing van € 6 miljoen op de verstrekte lening
aan Tholen-Stad Grondexploitatie VOF. Anderzijds wordt de verbetering veroorzaakt door een toename van
de totale baten;
De ratio weerstandsvermogen is licht verbeterd ten opzichte van de primitieve begroting 2021 en voldoet
ruimschoots
aan de norm. De
verbetering wordt met
name veroorzaakt
door een toename van
de
beschikbare weerstandscapaciteit. Ten opzichte van de jaarrekening 2020 is de ratio licht gedaald door een
hogere risico-inschatting;
De solvabiliteit is opnieuw verbeterd. Dit komt met name door het positieve resultaat over 2021.
Tholen, 21 juni 2022
Burgemeester en wethouders van Tholen,
J.K. Fraanje
M.L.P. Sijbers
secretaris
burgemeester
