AANBIEDING EN VASTSTELLING
No.: 398661
Portefeuillehouder:
Allen
Afdeling:
Middelen
Behandelaar:
A. Moerland
De raad van de gemeente Tholen
Tholen, 5 oktober 2021
Onderwerp:
Voorstel tot vaststelling van de programmabegroting 2022 en instemming met de meerjarenraming 2023-2025
Geachte raad,
Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025 ter vaststelling aan. Een
begroting met een positieve toon, die vertrouwen in de toekomst rechtvaardigt. Wij kunnen u namelijk een
begroting en meerjarenraming met louter voordelige saldi presenteren. Een begroting waarin verder de financiële
doelstellingen uit ”Tholen financieel in balans” zijn gerealiseerd en waarin de kengetallen zich de komende jaren
naar het zich laat aanzien nog positiever ontwikkelen. En dat terwijl de belastingdruk voor onze inwoners zeer
gematigd stijgt. Een begroting ook waarin de zorgwekkende trend in het sociaal domein lijkt te kantelen: op het
terrein van de jeugdzorg ontvangen we compensatie van het Rijk, terwijl de stijging van de lasten afvlakt.
Bovendien hebben we op het gebied van duurzaamheid en energie ruimte kunnen creëren om opgaven in te
vullen en ambities waar te maken, zonder daarbij een beroep te moeten doen op onze reserves. Dat we nog altijd
te maken hebben met een demissionair kabinet, doet niets af aan ons optimisme. Een nieuw kabinet zal wellicht
zelfs leiden tot een verdere toename van rijksmiddelen.
Deze begroting is de laatste begroting die gebaseerd is op het coalitieprogramma “Samen leven”. Op 16 maart
2022 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats en gaat een nieuwe raadsperiode van start. Dit maakt dat we
voorzichtig omgaan met de financiële ruimte. Voor de nieuwe gemeenteraad is er dan ruimte om nieuwe
accenten te leggen en nieuwe ambities te formuleren.
De programmabegroting bestaat uit drie delen:
1.
Het
programmaplan,
bestaande
uit
de
te
realiseren
programma’s,
de
overzichten
algemene
dekkingsmiddelen
en
overhead
en
de
bedragen
voor
vennootschapsbelasting
en
onvoorzien.
Het
programmaplan bevat landelijk verplichte beleidsindicatoren, welke in onderhavige begroting cursief zijn
weergegeven.
2.
De paragrafen, die inzicht geven in weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen,
bedrijfsvoering, financiering, grondbeleid, verbonden partijen en lokale heffingen;
3.
De
financiële
begroting,
bestaande
uit
het
overzicht van
baten
en
lasten,
de
toelichting
hierop,
de
uiteenzetting van de financiële positie en een overzicht van de geraamde baten en lasten per taakveld.
In dit voorstel gaan wij nader in op de volgende zaken:
-
Relatie kadernota 2022 - programmabegroting 2022;
-
Doelstellingen ”Tholen financieel in balans”;
-
Duurzaam financieel beleid;
-
Ontwikkeling weerstandsvermogen en reservepositie;
-
Ontwikkeling woonlasten / lastendruk;
-
Procedure besluitvorming;
-
Voorstel.
Relatie kadernota 2022 - programmabegroting 2022
In uw vergadering van 8 juli 2021 heeft u de kadernota 2022 vastgesteld. Hierin zijn de uitgangspunten voor de
programmabegroting 2022 geschetst en is het meerjarenperspectief geactualiseerd. Op basis van de kadernota
2022 hebben wij de programmabegroting 2022 en de meerjarenraming 2023-2025 opgesteld. Dit resulteert in de
volgende saldi (bedragen x € 1.000):
2022
2023
2024
2025
Primitief saldo kadernota 2022 (voordelig)
24
11
0
185
Afschaffing hondenbelasting (gefaseerd)
-25
-70
-115
-160
Stijging pensioenpremie
-100
-100
-100
-100
Hogere lasten beschut werken
-50
-50
-50
-50
Compensatie jeugd
2.000
1.200
1.100
1.000
Incidentele bedragen ten laste van exploitatie
-1.416
-445
-200
0
Hogere energielasten
-30
-30
-30
-30
Visie Energiebalans
0
0
-140
-140
Onvoorzien aanvullen (naar € 250.000)
0
0
-50
0
Storting algemene reserve niet vrij besteedbaar
0
0
-100
-200
Overige mutaties
15
-34
-23
11
Saldo programmabegroting / mjr (voordelig)
418
482
292
516
Afschaffing hondenbelasting
Bij de behandeling van de kadernota heeft uw raad een motie aangenomen om de hondenbelasting gefaseerd af
te schaffen. Vanaf 2022 wordt het tarief jaarlijks met 25% verlaagd. Hierdoor wordt de hondenbelasting met
ingang van 2025 volledig afgeschaft.
Stijging pensioenpremie
Op 22 juli jl. heeft het ABP de premieprognose voor 2022 bekend gemaakt. De premie van het ouderdoms- en
nabestaandenpensioen van ABP stijgt in 2022 naar verwachting van 25,9% naar 27,4%. Doordat het verwachte
rendement naar beneden is bijgesteld en het opbouwpercentage in 2022 gelijk blijft, is meer premie nodig om de
pensioenen te financieren. Deze premies worden door werkgevers en werknemers samen betaald (70% resp.
30%). Voor ons komt dit neer op een bedrag van circa € 100.000.
Hogere lasten beschut werken
In de programmabegroting 2021 is voor beschut werken een bedrag geraamd van € 80.000. De lasten over 2020
bedroegen echter € 111.000 en de verwachte lasten voor 2021 komen uit op € 130.000. We hebben de raming in
de programmabegroting 2022 derhalve met € 50.000 verhoogd.
Compensatie jeugd
Door het Rijk zijn voor het jaar 2022 extra middelen beschikbaar gesteld (€ 1.319 miljoen bovenop de eerder
toegezegde € 300 miljoen). Dit komt voor Tholen neer op een bedrag van circa € 2.000.000. Daarmee moet niet
de indruk ontstaan, dat we volledig gecompenseerd zijn: we zijn bij de decentralisaties (2015) namelijk gestart
met een budget van circa € 4,5 miljoen (gelijk aan de rijksvergoeding) en dat is vanuit gemeentelijke middelen
gegroeid tot € 7,3 miljoen in 2020. We hebben in het afgelopen jaar actief gewerkt aan een ombuiging van de
trend en dat lijkt te lukken door de daling van het budget naar € 6,8 miljoen in 2022.
Er is bovendien nog steeds sprake van een fors structureel tekort ten opzichte van de rijksvergoeding. De
bekostiging vanaf 2023 wordt namelijk overgelaten aan een nieuw kabinet. Daarom hebben Rijk, IPO en VNG
afgesproken dat gemeenten in hun meerjarenraming rekening mogen houden met 75% van de bedragen, die
volgens de Commissie van Wijzen nodig zijn en die ten grondslag liggen aan de middelen die vanuit de
Hervormingsagenda jeugd beschikbaar moeten komen. Deze nieuwe werkwijze komt in de plaats van de ‘oude’
stelpost, waarbij met structureel € 300 miljoen rekening mocht worden gehouden. Voor ons gaat het dan om circa
€ 1.200.000 voor 2023, € 1.100.000 voor 2024 en € 1.000.000 voor 2025.
Incidentele bedragen ten laste van exploitatie
De eenmalige uitgaven in de jaren 2022 (€ 1.416.000), 2023 (€ 445.000) en 2024 (€ 200.000) werden gedekt
door een aanwending van de algemene reserve vrij besteedbaar. In het kader van de solvabiliteitsdoelstelling
doen we deze aanwending teniet en brengen we de budgetten ten laste van de exploitatie.
Energielasten
In de programmabegroting 2021 is voor energie een bedrag geraamd van € 599.000. De lasten over 2020
bedroegen echter € 639.000 en de verwachte lasten voor 2021 komen uit op € 636.000. We hebben de raming in
de programmabegroting 2022 derhalve met € 30.000 verhoogd naar € 629.000.
Visie Energiebalans
Op 17 juni heeft u de Visie Energiebalans vastgesteld. In de kadernota 2022 is vanwege het ontbreken van
structurele middelen budget gereserveerd voor twee formatieplaatsen (2,0 fte) gedurende twee jaar (2022 en
2023). In deze programmabegroting maken we deze budgetten alsnog structureel.
Onvoorzien aanvullen
In de kadernota 2022 was in 2024 een aanwending van de post onvoorzien verwerkt ten einde de jaarschijf
sluitend te krijgen. Deze aanwending van € 50.000 draaien we terug, zodat de post onvoorzien weer in alle jaren
€ 250.000 bedraagt.
Storting algemene reserve niet vrij besteedbaar
Op basis van de programmabegroting 2021 vindt vanaf 2024 een storting in de Algemene reserve niet vrij
besteedbaar plaats van € 200.000 voor het geval de geprognosticeerde winsten op de grondexploitaties
tegenvallen (lagere solvabiliteitsratio). We stellen voor deze storting in 2024 te verhogen naar € 300.000 en in
2025 naar € 400.000. We dekken hiermee dan ook het risico af dat de taakstelling op de Wmo in deze jaren niet
of slechts gedeeltelijk gerealiseerd wordt. Door de actieplannen verwachten we vanaf 2022 een daling van
€ 100.000 per jaar te kunnen realiseren. De taakstelling loopt derhalve op tot € 400.000 in 2025.
Doelstellingen ”Tholen financieel in balans”
Een belangrijk uitgangspunt uit het coalitieprogramma is de realisatie van de doelstellingen omtrent de financiële
positie. Bij het traject ”Tholen financieel in balans” zijn de volgende doelstellingen geformuleerd:
Een sluitende, realistische begroting met 0,4% ruimte voor onvoorzien;
Een ratio weerstandsvermogen van ten minste 1,0 groeiend naar ten minste 1,5 in 2020;
Een solvabiliteit van 20% in 2022;
Een dalende netto-schuldquote op middellange termijn.
De doelstellingen worden gemonitord via onderstaande financiële kengetallen:
Ultimo jaar
R 2020
B 2021
B 2022
B 2023
B 2024
B 2025
Struct. exploitatieruimte
2,1%
0,4%
2,2%
0,8%
1,1%
0,9%
Ratio weerstandsvermogen
8,0
7,3
7,9
8,9
10,3
11,0
Solvabiliteit
24%
20%
22%
24%
29%
32%
Netto schuldquote
59%
68%
62%
76%
65%
62%
De programmabegroting is structureel en reëel in evenwicht met 0,4% ruimte voor onvoorzien. De ratio
weerstandsvermogen voldoet ruimschoots aan de doelstelling en ook de schulden zijn houdbaar. De focus ligt
daarom met name op de solvabiliteit. Vanaf 2018 maken we het effect van winstneming in de grondexploitaties
zichtbaar. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de prognoses, die door uw raad worden vastgesteld. We hanteren
bij winstneming het t-2 principe: de voor 2021 verwachte winst wordt pas in 2023 begroot. Op deze manier is er
altijd ruimte om bij te sturen, mocht onverhoopt blijken dat de geprognotiseerde winsten niet worden gerealiseerd.
Het door uw raad gewenste solvabiliteitsratio van 20% in 2022 is bereikt. Bij de behandeling van de kadernota
2022 heeft u via een motie de doelstelling opwaarts bijgesteld naar 30% in 2030.
Duurzaam financieel beleid
In
het
coalitieprogramma
is
het
principe
van
een
duurzaam
financieel
beleid,
mede
gezien
de
forse
investeringsopgave, gehandhaafd. Dit beleid is gericht op het verwezenlijken van de ambities, onder voorwaarde
van een structureel evenwicht van baten en lasten. Hiervoor maken wij jaarlijks een doorkijk van de globale
financiële consequenties voor de komende 10 jaren. In het overzicht hieronder is deze weergegeven:
bedragen x € 1.000
Nieuwe
2026
2027
2028
2029
2030
2031
inv.
Saldo programmabegroting 2022 / mjr 2023-2025
516
516
516
516
516
516
Renovatie Calvijn College Tholen
1.341
47
47
47
47
47
47
Nieuwbouw BBS De Ark Oud-Vossemeer
1.174
26
53
53
53
53
53
Nieuwbouw BBS St. Anthonius Oud-Vossemeer
1.756
40
79
79
79
79
79
Nieuwbouw OBS De Heenetrecht Oud-Vossemeer
1.160
26
52
52
52
52
52
Vervanging voertuigen en machines GB
97
6
6
6
6
6
6
Saldo investeringen
5.528
145
237
237
237
237
237
Totaal
371
279
279
279
279
279
voordeel
voordeel
voordeel
voordeel
voordeel
voordeel
Ontwikkeling woonlasten/lastendruk
Ons tarievenbeleid heeft ertoe geleid dat wij qua woonlasten tot de 30% goedkoopste gemeenten behoren.
Volgens de Atlas van de lokale lasten 2021 van het COELO staan we (van goedkoop naar duur) momenteel zelfs
op de 54e plaats (2020: 69e plaats). Deze positie bij de 30% goedkoopste gemeenten willen we handhaven.
Daarnaast
willen
we
de
jaarlijkse
stijging
van
de
woonlasten
bij
voorkeur
beperken
tot
maximaal
het
inflatiepercentage.
De
stijging
in
2022
bedraagt
nu
2,7%-2,9%.
Landelijk
stijgen
de
woonlasten
voor
meerpersoonshuishoudens in 2021 echter gemiddeld met 5,1%. Onderstaande overzichten geven een beeld hoe
de woonlasten zich in 2022 in een gemiddelde situatie voor eigenaren / gebruikers ontwikkelen ten opzichte van
de vastgestelde tarieven 2021:
Meerpersoonshuishouden
Eigenaar en gebruiker
Gebruiker (geen eigenaar)
2021
2022
2021
2022
Afvalstoffenheffing
€ 269
€ 276
€ 269
€ 276
Rioolheffing
€ 206
€ 206
€ 103
€ 103
Onroerende zaakbelasting
€ 261
€ 274
-
-
Totaal
€ 736
€ 756
€ 372
€ 379
Procentuele stijging
2,7%
1,8%
Eenpersoonshuishouden
Eigenaar en gebruiker
Gebruiker (geen eigenaar)
2021
2022
2021
2022
Afvalstoffenheffing
€ 209
€ 215
€ 209
€ 215
Rioolheffing
€ 179
€ 179
€ 76
€ 76
Onroerende zaakbelasting
€ 261
€ 274
-
-
Totaal
€ 649
€ 668
€ 285
€ 291
Procentuele stijging
2,9%
2,1%
De gemiddelde woonlasten in Nederland bedragen in 2021 voor een meerpersoonshuishouden (eigenaar en
gebruiker) € 811 en voor een eenpersoonshuishouden (eigenaar en gebruiker) € 738. Voor meer informatie
verwijzen we u naar de paragraaf ”Lokale heffingen”.
Procedure besluitvorming
Conform artikel 189 e.v. van de Gemeentewet bieden wij uw raad een ontwerp aan voor de begroting met
toelichting van de gemeente en een meerjarenraming met toelichting voor ten minste drie op het begrotingsjaar
volgende jaren. Uw raad stelt alleen de begroting vast. Het raadsvoorstel is daarom gesplitst, namelijk de formele
vaststelling van de begroting voor het jaar 2022 en de instemming met de meerjarenraming 2023-2025.
Voorstel
Samenvattend stellen wij u voor:
a.
De met een overschot van € 418.016 sluitende begroting van baten en lasten voor het jaar 2022 vast te
stellen op een bedrag van € 72.390.465;
b.
In te stemmen met de meerjarenraming 2023-2025, met een totaal van baten en lasten van respectievelijk:
€ 69.786.642 in 2023, waarbij inbegrepen een begrotingsoverschot van € 481.984;
€ 71.222.844 in 2024, waarbij inbegrepen een begrotingsoverschot van € 291.639;
€ 69.206.502 in 2025, waarbij inbegrepen een begrotingsoverschot van € 516.342.
c.
De kredieten volgens de investeringsplanning 2022 beschikbaar te stellen.
Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Tholen,
J.K. Fraanje
M.L.P. Sijbers
secretaris
burgemeester
