Aanbieding en samenvatting

Wij bieden u de Kadernota 2022 aan. Een Kadernota die, meer nog dan andere jaren, is omgeven met

onzekerheden. Deze onzekerheid wordt veroorzaakt door (1) de Corona-pandemie en (2) het feit dat we een

demissionair kabinet hebben.

Corona laat zijn sporen na in de samenleving. Na een lange periode van strenge maatregelen zijn er nu

versoepelingen mogelijk, mede omdat het vaccineren goed op gang komt. Het perspectief is in die zin positief.

Maar onduidelijk is nog welke sporen het virus nalaat als de samenleving weer op gang komt en wat dat aan

inspanning vraagt van de gemeente. De onzekerheid zit met name op het vlak van het sociaal domein. Wat is het

(structurele)

effect

op

bijvoorbeeld

werkgelegenheid,

jeugdzorg

en

schuldhulpverlening?

Hoe

komt

het

verenigingsleven uit de pandemie? We weten het nog onvoldoende. We zeilen daarom scherp aan de wind, en

pakken onze rol waar dat nodig is. Door de inzet van de extra Rijksmiddelen die we ontvangen in het kader van

de pandemie, maar ook door gericht te investeren in de samenleving. Deze Kadernota is gericht op herstel:

versterking van de sociale, ruimtelijke en economische structuur. Verbinding ook van die verschillende structuren,

zodanig dat ze elkaar versterken.

Een demissionair kabinet maakt dat er rondom nieuwe taken voor de gemeente en de financiering daarvan de

nodige onduidelijkheid bestaat. De Omgevingswet, het Klimaatakkoord, de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

(Wkb), allemaal ontwikkelingen waarin de gemeenten een belangrijke rol moeten spelen. Gemeenten willen dat

ook, maar verwachten van het Rijk de middelen om die taken uit te voeren. In de Meicirculaire 2021 zijn echter

nog

geen

middelen

voor deze

taken

opgenomen.

Een

nieuw

Kabinet

zal

in

deze

duidelijkheid

moeten

verschaffen.

Ook in het sociaal domein zien we dat de Rijksbijdrage structureel onvoldoende hoog is. Het budget voor

Jeugdzorg vertoont al sinds de overgang naar gemeenten in 2015 een stijgende lijn. Gemeenten geven inmiddels

€ 1,7 miljard per jaar meer uit dan zij van het Rijk ontvangen, zo becijferde onderzoeksbureau AEF onlangs. De

stijging lijkt in onze gemeente nu wat af te vlakken, maar het is nog onduidelijk of dit een structurele ontwikkeling

is of slechts een tijdelijk gevolg van de pandemie. Bij de WMO zien we onder invloed van het abonnementstarief

voor huishoudelijke hulp nadrukkelijk een stijgende lijn. In deze Kadernota zien wij ons genoodzaakt het budget

met ruim € 6 ton op te hogen. In een nieuw regeerakkoord verwachten wij dat het Rijk de gemeenten voor deze

ontwikkeling compenseert en/of het beleid bijstelt. Onze inschatting is dat een en ander gunstig zal uitpakken,

mede gezien het extra bedrag voor 2021 (€ 600 miljoen) en de recente uitkomst van de arbitragezaak die de

Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) had aangespannen tegen het kabinet. De arbitragecommissie

vindt dat het budget volgend jaar met € 1,9 miljard omhoog moet. In 2023 en 2024 moet er € 1,6 miljard extra bij.

Dit bedrag loopt jaarlijks af tot 800 miljoen in 2028. Inmiddels is bekend, dat het Rijk ook in 2022 voor de

jeugdzorg een eenmalige extra bijdrage aan de gemeenten verstrekt (€ 1,3 miljard). Deze verwachte extra

bijdrage is nog niet verwerkt, aangezien de wijze van verdeling nog niet bekend is. Verwerking vindt plaats via de

septembercirculaire 2021.

Tenslotte biedt de Meicirculaire 2021 ook geen duidelijkheid over de herijking van het gemeentefonds en het

afschaffen van de opschalingskorting. Ook deze besluitvorming wordt overgelaten aan een nieuw kabinet.

Gezien bovenstaande kunnen wij in deze Kadernota nog niet op extra structurele middelen vooruit lopen. Dat

bemoeilijkt het realiseren van onze plannen en ambities. Immers zonder extra rijksmiddelen staat onze structurele

exploitatieruimte onder druk. Toch kunnen we u een sluitende Kadernota aanbieden. Dit is gelukt door sommige

zaken te temporiseren, soms door iets meer risico te leggen in onze ramingen en soms door kosten (met

eenmalige middelen) voor eigen rekening te nemen in afwachting van structurele middelen van het Rijk. Dit

laatste kunnen we doen, doordat de solvabiliteit op orde is en de extra compensatie van het Rijk mogelijkheden

biedt om de algemene reserve vrij besteedbaar bij de behandeling van de Programmabegroting 2022 weer aan te

zuiveren. Het kan betekenen dat we plannen / ambities nu nog als onhaalbaar bestempelen, in de wetenschap

dat de komende maanden in rap tempo duidelijkheid zal ontstaan en er wellicht wél ruimte ontstaat om die

plannen uit te voeren en die ambities te realiseren.

We sturen bij als de ontwikkelingen daarom vragen. Wanneer een nieuw regeerakkoord niet al te lang op zich laat

wachten, kunnen we de uitkomsten mogelijk meenemen in de Programmabegroting 2022. Duurt het langer

voordat

er

duidelijkheid

komt,

dan

is

de

vaststelling

van

een

beleidsprogramma

na

de

gemeenteraadsverkiezingen in het voorjaar van 2022 een volgend bijstuurmoment. Aan het eind van het jaar

ontvangt u een evaluatie van het programma dat we in de afgelopen jaren samen met u hebben mogen

vormgeven. Dit kan na de verkiezingen als vertrekpunt dienen voor de nieuwe raad.

Meer dan ooit gaan we de komende periode op zoek naar verbinding met de samenleving. We zoeken de

dwarsverbanden binnen de verschillende beleidsterreinen en willen de energie aanboren die volop in de

samenleving aanwezig is. Zo investeren we preventief en positief in gezondheid en versterking van de sociale

structuren, om op die manier grip te krijgen op de uitgaven in het sociaal domein. Om een veilige samenleving te

creëren waar eenzaamheid minder wordt en waar ondermijning geen kans krijgt. Vanuit dat perspectief

investeren we in sport, in schulddienstverlening en faciliteren we de samenleving bij het samen organiseren. Ook

investeren we in cultureel erfgoed, stadsherstel, landschapsontwikkeling en in de openbare ruimte. Daarmee

wordt Tholen steeds aantrekkelijker op het gebied van recreatie en toerisme, hetgeen de economische structuur

weer ten goede komt. Door te investeren op de raakvlakken van sociale, ruimtelijke en economische structuur

ontstaat een krachtige, vitale samenleving die zelfredzaam is en waarin mensen naar elkaar omzien.

Hieronder worden de meest in het oog springende ontwikkelingen voor het begrotingsjaar 2022 toegelicht:

Bestuur en veiligheid

-

De gemeenteraadsverkiezingen worden in maart 2022 gehouden: te overwegen valt om een stemwijzer

samen te (laten) stellen, gerichte (informatie-)activiteiten te laten plaatsvinden om de opkomst te stimuleren

en aantrekkelijk vorm en inhoud te geven aan de verkiezingsavond

-

Faciliteiten raadzaal: de openbaarheid en toegankelijkheid van de raads- en commissievergadering is in de

Coronatijd gehandhaafd door de vergaderingen rechtstreeks uit te zenden via ‘streaming’ en via Omroep

Tholen.

Om

de

kwaliteit

van

beeld

en

geluid

te

garanderen

en

registratie

en

uitzending

minder

arbeidsintensief te maken is het noodzakelijk om de benodigde faciliteiten in de raadzaal aan te brengen.

Met het oog daarop is vervanging noodzakelijk van de huidige installatie, die dateert uit 2007.

-

Het driejarige project rondom de inzet van bijzondere opsporingsambtenaren (BOA’s) loopt tot en met 2022.

In de loop van volgend jaar zal dan ook een evaluatie plaatsvinden. Het is denkbaar om deze evaluatie in

een breder perspectief te plaatsen, waarbij we bekijken, of we dienstverlening en het veiligheidsgevoel van

onze inwoners op een hoger plan kunnen brengen door bijvoorbeeld een (digitaal en fysiek) veiligheidsplein

aan te bieden. In dit kader willen wij de discussie verbreden en het bij de evaluatie niet alleen over BOA-

capaciteit hebben, maar ook over veiligheid en verbinding met onze inwoners, ambtelijke organisatie en de

hulpdiensten.

Verkeer

-

De aanleg van de derde ontsluiting van Tholen bij het huidige viaduct zal mogelijk nog in het najaar

starten en is er op gericht om de doorstroming op ons wegennet voor de toekomst veilig te stellen. Daarom

maken we in deze Kadernota ook € 590.000 extra budget vrij voor de herinrichting van de Molenvlietsedijk,

vanaf de rotonde Zoekweg tot aan de nieuw aan te leggen derde ontsluiting. We houden daarbij rekening

met

de

suggesties

die

in

het

participatietraject

naar

voren

zijn

gekomen

met

extra

geluidwerende

voorzieningen en een 30 km zone van de Ten Ankerweg tot de Hoogaarsstraat. In de Programmabegroting

2021 heeft u reeds een bedrag van € 200.000 gevoteerd. Verder is door de provincie Zeeland eind 2020 een

subsidie toegekend van € 160.000.

-

Verder zijn we met de Provincie Zeeland in overleg over de reconstructie van de Philipsdam en in dit

kader willen we definitieve zekerheid over de aanleg van de rondweg rondom Oud-Vossemeer.

-

In januari 2021 heeft uw raad de Mobiliteitsvisie Tholen 2040 vastgesteld. Er wordt momenteel gewerkt

aan de concrete uitwerking van deze visie in het Mobiliteitsplan 2021-2030. Dit plan zal later dit jaar aan uw

raad ter vaststelling worden voorgelegd. Om volgend jaar de uitvoering al ter hand te kunnen nemen, stellen

we voor om een investeringskrediet beschikbaar te stellen van € 250.000. Bij de Kadernota 2023 komen we

hier verder op terug.

Onderwijs

-

In uw vergadering van 17 juni 2021 is het Integraal HuisvestingsPlan (IHP) behandeld. Hierin zijn de plannen

ten aanzien van de onderwijshuisvesting verder uitgewerkt na het goed verlopen ‘op overeenstemming

gericht overleg (OOGO)’. Eerst start de bouw van onderwijshuisvesting in Sint-Maartensdijk; direct daarna

volgt Poortvliet, waar de school gecombineerd wordt met een dorpshuisfunctie. We actualiseren in deze

Kadernota de ramingen van de investeringskredieten en stellen voor om tijdelijk een projectleider toe te

voegen om zo extra vaart te zetten achter de ontwikkeling van de plannen. De marktontwikkeling (stijging

bouwkosten) baart ons overigens wel zorgen en zal het uiterste van onze creativiteit vergen om de projecten

binnen de daarvoor gereserveerde budgetten uit te voeren. Ook hier sturen we bij als de ontwikkelingen

daarom vragen.

Sport, Cultuur en Recreatie

-

We verhogen de bijdrage aan de Stichting Beheer Sportvelden Gemeente Tholen als gevolg van de

Green Deal Sportvelden en de droogteproblematiek.

-

Ondanks het wegvallen van de specifieke uitkering vanaf 2023 willen we vanwege de positieve effecten

het lokaal sportakkoord voortzetten (€ 20.000).

-

Recent heeft u kennis kunnen nemen van de ontwikkelingen rondom zwembad De Haestinge. In deze

Kadernota zijn nog geen aanvullende financiële mutaties verwerkt, maar er is ruimte voor eventuele

structurele aanvulling van het budget.

Ruimte

-

De kwaliteit van het openbaar groen krijgt een structurele impuls, met extra aandacht voor de

boomstructuur, oeverherstel van de Zuidelijke Veste in Tholen en extra aandacht voor onderhoud rondom

toeristische ‘hotspots’, bankjes en kunst in de openbare ruimte. Ook stellen we voor om aan de ontwikkeling

van de landschappelijke kwaliteiten van Tholen een stevige impuls te geven: vergroting van de biodiversiteit,

ecologisch bermbeheer, aanleg van bloemrijke akkerranden etc. kunnen de aantrekkelijkheid van de

gemeente verder vergroten, zowel voor de bewoners, als voor de bezoekers.

-

Ondanks het wegvallen van de vergoeding door het Rijk (Nedvang) zijn we voornemens om ook na 2022

extra aandacht te schenken aan de aanpak van zwerfafval (€ 18.000);

-

We denken dat het particulier initiatief een grote rol kan spelen bij de verdere ontwikkeling van het

cultureel erfgoed, maar verwachten dat extra capaciteit nodig is, e.e.a. uiteraard afhankelijk van de ambitie

die uw raad later dit jaar uitspreekt. We stellen voor om voor uitvoering van het beleid op het terrein van

cultureel erfgoed een structureel budget te reserveren. We maken bij de verdere vormgeving overigens

graag gebruik van particuliere initiatieven die gericht zijn op versterking van de ruimtelijke kwaliteit.

-

Door uitbreiding van de formatie met een beleidsmedewerker Informatievoorziening (1,0 fte) creëren we

bovendien ruimte voor het mobiliseren van de kennis en kunde die binnen het Oud archief aanwezig is, om

zo te komen tot verdere ontwikkeling van het cultureel erfgoed. Het zal er daarbij vooral op aankomen om de

kracht van de samenleving te benutten, te voeden en te faciliteren.

Economie, recreatie en toerisme:

-

We werken actief aan de promotie via ‘Stichting Tholen Beter Bekend’ en via de Zeeuwse Marketing

Organisatie (ZMO) in oprichting: deze opvolger van de VVV heeft als doel om het wonen en werken in

Zeeland in brede zin te promoten en daar liften wij natuurlijk graag op mee.

-

Eén van de pareltjes op het toeristisch-recreatieve vlak is de ‘Verdronken stad Reimerswaal’: samen met

een aantal strategische partners ontwikkelen we dit concept verder. We mikken daarbij op een POP-subsidie

die de binnenstad van Tholen verbindt met de ‘Verdronken stad Reimerswaal’.

-

En over de binnenstad gesproken: mede op basis van de motie die door uw raad is aangenomen, willen

we de mogelijkheden verkennen of het oude raadhuis zich kan ontwikkelen als een bezoekerscentrum

waarbij verbinding wordt gelegd met alle attracties en evenementen in de kernen van Tholen en Sint

Philipsland.

Sociaal Domein

-

In 2020 is hebben we op het terrein van jeugdzorg € 1 miljoen minder uitgegeven dan geraamd.

Natuurlijk, 2020 was een bijzonder jaar in verband met corona, het uitgavenpatroon voor jeugd is grillig en

heeft een open eind. Eén of twee dure trajecten kunnen het verschil maken tussen een overschot of een

tekort. Desalniettemin durven we het aan om de budgetten vanaf 2022, in lijn met de begroting van GR GGD

Zeeland, te verlagen met € 500.000. De van de GGD ontvangen rapportage over het 1e kwartaal 2021

bevestigt dit beeld. Daarmee moet niet de induk ontstaan, dat we bezuinigen op de jeugd: we zijn bij de

decentralisaties ooit gestart met een budget van circa € 4,5 miljoen (gelijk aan de rijskvergoeding) en dat is

vanuit gemeentelijke middelen gegroeid tot € 7,3 miljoen in 2020. We hebben in het afgelopen jaar actief

gewerkt aan ombuiging van de trend en dat lijkt te lukken. Het lagere budget voor 2022 (€ 6,8 miljoen), laat

onverlet dat er nog steeds sprake is van een fors structureel tekort ten opzichte van de rijksvergoeding. We

zien de compensatie van het Rijk over 2021 en 2022 als een eerste tegemoetkoming en verwachten

uiteindelijk structurele compensatie.

-

Op het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is voor 2022 een hogere raming van

€ 640.000 noodzakelijk. Om de kostenontwikkeling te beteugelen voeren we samen met andere gemeenten

het actieplan ”Grip op WMO” uit. Daarnaast voeren we ons lokaal actieplan uit. Door de actieplannen

verwachten we vanaf 2022 een daling van € 100.000 per jaar te kunnen realiseren. De ontvangen rapportage

van het SWVO over het 1e kwartaal 2021 sterkt ons in deze verwachting.

-

In het verlengde met het voorgaande punt, zijn we heel positief over alle initiatieven die in de

samenleving ontstaan en die er op gericht zijn om te zorgen voor elkaar. De coöperatie ‘Anna zorgt’ is een

goed voorbeeld, maar ook in Scherpenisse en andere dorpen ontstaan soortgelijke initiatieven. We stellen u

voor om deze initiatieven met kracht te ondersteunen en willen dat in de komende drie jaar projectmatig

doen. Voor 2022 hebben we in deze Kadernota reeds middelen opgenomen. De extra compensatie van het

Rijk biedt mogelijkheden om bij de behandeling van Programmabegroting 2022 ook voor 2023 en 2024

middelen beschikbaar te stellen om de samenleving verder te activeren. Als dit succesvol is, zal het bijdragen

aan het ombuigen van de stijgende trend in de sfeer van de Wmo. Maar om de trend daadwerkelijk om te

buigen, is het noodzakelijk dat niet alleen lokaal, maar ook landelijk maatregelen worden genomen, zoals de

afschaffing van het ‘abonnementstarief’.

-

We brengen de formatie binnen het sociaal domein in lijn met de opgave die we hebben: door

toevoeging van administratieve ondersteuning, kunnen de consulenten efficiënter werken en er voor zorgen

dat de ondersteuning daar terecht komt waar deze het meest nodig is.

-

Op het vlak van schulddienstverlening is een verschuiving gaande in de richting van preventie en

vroegtijdige signalering. We stellen voor om een actieplan op te stellen, waarmee de omslag gemaakt kan

worden, mogelijk ook met begeleiding van cliënten door vrijwilligers. Door de preventieve aanpak verwachten

we op termijn minder zaken in de sfeer van de schulddienstverlening te hebben.

Volksgezondheid, milieu, energie en klimaat

-

De uitvoering van de Visie Duurzame Energiebalans zal het wonen, werken en leven in onze gemeente

prettig houden en toekomstbestendig maken. We delen uw ambitie en stellen u voor om via vaststelling van

deze Kadernota, enigszins de weg te plaveien. We kunnen echter voor de nieuwe taken op het gebied van

duurzaamheid en energietransitie pas de benodigde (structurele) formatie aantrekken, zodra duidelijk is dat

er voldoende middelen van het Rijk beschikbaar komen. Op landelijk niveau heeft de Raad voor het

Openbaar Bestuur bepaald dat daarvoor een extra budget benodigd is van € 1,8 miljard, waarvan 1,6 miljard

voor gemeenten. Om het (voorbereidende) werk toch door te laten gaan, stellen we voor, om alvast budget te

reserveren voor twee formatieplaatsen (2,0 fte) gedurende twee jaar. Dit komt enigszins in de buurt van het

scenario ‘de basis op orde’. Zodra de middelen verstrekt worden, zullen we overgaan tot structurele invulling

en eventuele verdere versterking van de formatie.

-

We stellen éénmalige middelen beschikbaar voor projecten op het gebied van milieu, duurzaamheid en

energietransitie; voor de borging van een Zeeuws energieakkoord, voor het opstellen van een Zeeuwse

strategie klimaatadaptatie en voor een adviesrapport op het gebied van circulair werken.

-

Met de Omgevingswet wordt een deel van de bodemtaken overgeheveld van de provincie naar de

gemeenten. Op dit moment wordt nog uitgewerkt welke taken exact naar gemeenten zullen gaan en welke bij

de provincie blijven. Niet duidelijk is, of de huidige formatie toereikend is en in welke mate gemeenten

gecompenseerd krijgen. Met de nieuwe of uitgebreide taak zou mogelijk 0,3 fte gemoeid zijn. Mede op basis

van de verdere planvorming, wordt bepaald hoe we daar als gemeente invulling aan geven. Uitbesteding van

het werk aan de Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland is daarbij een optie die overwogen zou kunnen

worden.

1.

Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

-

Binnen de gemeente zijn er tal van initiatieven die vragen om een ruimtelijke vertaling. We willen hierbij

concreet inhoud geven aan onze missie ‘Ruimte aan de Thoolse samenleving’ en de weg plaveien voor

nieuwe ontwikkelingen. Extra ruimte voor woningbouw en uitbreiding van bedrijventerreinen draagt bij aan de

ruimtelijke en economische structuurversterking.

We

denken dan o.a. aan bestemmingsplannen voor

Molenvlietsedijk

Tholen,

Buitenzorg

Tholen,

Vroonstede

II

Sint-Annaland

en

de

uitbreiding

van

de

bedrijventerreinen te Tholen (Welgelegen IV) en Sint Philipsland. Door gebrek aan capaciteit dreigen nieuwe

ontwikkelingen te vertragen. Om dat te voorkomen stellen we voor om 1,0 fte aan de formatie toe te voegen.

-

Door toename van de complexiteit van zaken breiden we ook op het terrein van handhaving en

standplaatsvergunningen de ambtelijke capaciteit uit.

Bedrijfsvoering en dienstverlening

-

De digitalisering zet voort en vraagt onze permanente aandacht. In het derde kwartaal van 2021 stappen

we over naar een volledig nieuwe technische infrastructuur, die we niet langer in eigen huis hebben maar

delen met de deelnemers van ICTWBW. We brengen de bijdrage aan ICTWBW in lijn met het eerder

geschetste financiële perspectief. De voorziene bezuiniging op leasebedragen realiseren we niet, gezien de

noodzakelijke investeringen in middelen om thuis te werken.

-

We maken werk van de Wet open overheid (Woo), de opvolger van de Wet openbaarheid bestuur

(Wob). Door verdere digitalisering begint archivering tegenwoordig al bij binnenkomst van de stukken. Het is

van belang dat we de digitale stukken goed archiveren en toegankelijk houden. Bovendien is het van belang

om te voldoen aan alle toenemende vereisten op dit vlak.

-

Gezien de druk en de ambitie wachten we nog even met de invulling van de personele taakstelling €

200.000. We hebben nu een klein deel (€ 32.000) structureel gerealiseerd en verwachten de taakstelling in

de komende jaren definitief en volledig te realiseren.

-

We streven naar verbetering van de dienstverlening en willen via uitvoering van een actieprogramma

van een 6,4 naar een 8.

Algemene dekkingsmiddelen

-

De mogelijke ontvlechting van Evides stelt aandeelhouders in staat om de dividenden van Evides eerder te

ontvangen. De dividenden van Evides vloeien nu in PZEM en zouden onder de huidige omstandigheden pas

na de sluiting van de kerncentrale in 2033 beschikbaar komen. Het verwachte dividend van Evides bedraagt

tot en met 2025 ruim € 10 miljoen en vanaf 2026 circa € 15 miljoen per jaar. Na aftrek van de verplichte

aflossing van de lening binnen de nieuw op te richten deelneming GBE Aqua B.V. zou dit voor Tholen

neerkomen op een jaarlijks dividend van circa € 125.000 tot en met 2025 en circa € 250.000 vanaf 2026. In

onderhavige Kadernota hebben we met de eventuele dividenden nog geen rekening gehouden.

Met deze Kadernota beogen we, om na alle Corona-perikelen, nieuw perspectief te creëren en zo de weg te

plaveien voor de Thoolse samenleving. Inwoners, ondernemers en bezoekers moeten de ruimte krijgen om zich

te ontplooien en ontwikkelen. En dat niet per se in de richting van hoe het altijd geweest is, maar eerder in de

richting van hoe het zou moeten zijn. We investeren daarom in de samenleving: toekomstbestendig en met ruimte