10. Interbestuurlijk toezicht
Inleiding
Op 1 oktober 2012 is de Wet revitalisering generiek toezicht (wet RGT) in werking getreden. Deze
wet
bevat
een
aantal
fundamentele
wijzigingen
van
het
interbestuurlijk
toezicht
(IBT).
In
de
jaarrekening 2013 is voor het eerst een hoofdstuk aan het IBT gewijd.
Kernpunt van deze wet is dat het toezicht van provincies op gemeenten soberder en risicogerichter is
geworden. Daarbij geldt dat het in eerste instantie niet aan de toezichthouder, maar aan vertegen-
woordigende organen als Provinciale Staten en gemeenteraad is, om in het kader van de horizontale
verantwoording toezicht te houden op de uitvoering van taken. Vooral taken in medebewind door de
colleges.
Reikwijdte
Het IBT geldt voor de gebieden:
-
Financiën;
-
Wabo;
-
Ruimtelijke ordening;
-
Huisvesting statushouders;
-
Monumenten en archeologie;
-
Archief.
De gemeenteraden worden in termen van goed, matig, slecht (of groen, oranje, rood) door de colleges
geïnformeerd.
Dit heeft voor het eerst plaatsgevonden in de programmaverantwoording 2013.
De criteria die leiden tot een bepaalde kwalificatie zijn – in verkorte versie – opgenomen in de
programmaverantwoording 2014.
Op 11 april 2016 is het rapport van van Prof.dr.J. de Ridder uitgekomen waarin het IBT geevalueerd
is. In dit eindrapport genaamd: “onderzoek evaluatie IBT Groningen” komt naar voren dat het IBT in
de huidige vorm niet voldoet.
In afwachting van de uitkomsten van het overleg van Gedeputeerde Staten over dit rapport is besloten
voor de begroting de huidige systematiek nog te continueren. Echter zal in de komende periode meer
duidelijkheid komen over de toekomst van het IBT.
Ingrijpen door de toezichthouder
Het interbestuurlijk toezicht is alleen gericht op de uitvoering van wettelijke mede-bewindstaken. Het
is niet bedoeld om kwaliteit van de taakuitvoering te verbeteren. Ingrijpen gebeurt alleen als wettelijk
vastgelegde medebewindstaken niet (juist) worden uitgevoerd. Of als besluiten in strijd zijn met het
algemeen belang of het recht. Dan kan de toezichthouder gebruik maken van deze instrumenten:
als een gemeente of provincie een mede-bewindstaak verwaarloost, kan de toezicht-houder die taak
overnemen;
als gemeenten of provincies besluiten nemen die in strijd zijn met het recht of het algemeen belang,
kan de Kroon deze besluiten schorsen en/of vernietigen. Dit gebeurt bij Koninklijk Besluit.
Om te bepalen of tot ingrijpen wordt overgegaan, doorloopt de toezichthouder een ‘interventieladder’.
Deze bestaat uit 6 stappen: van signaleren tot en met het definitief toepassen van het instrument.
Provincie: wat gaat goed
Provincie: wat kan beter
Uit de jaarrekening 2015 blijkt dat we op de
Uit de rapportage over 2015 blijkt dat we op de
volgende terreinen goed hebben gescoord:
volgende terreinen (nog) geen ‘goed’ hebben
-
Financiën
gescoord:
-
Huisvesting statushouders
-
Archief
-
Monumenten & archeologie
-
Wro
-
Wabo
Financiën
Waaraan moet de gemeente voldoen?
1 .Geraamde structurele uitgaven en structurele inkomsten in evenwicht en
2. Uit meerjarenraming is aannemelijk dat dit evenwicht wordt gecontinueerd en
3. Er is voor zover bekend geen sprake van bestuurlijke relevante onderwerpen die de financiële
positie substantieel nadelig kunnen beïnvloeden.
Verwachting 2017:
Zie hiervoor Hoofdstuk 2. Financiële positie en Hoofdstuk 3. Ombuigingsplan. De begroting laat
meerjarig een overschot zien. Wij verwachten dan over 2017 een groen/goed te scoren.
WABO
Waaraan moet de gemeente voldoen?
Gemeente voldoet v.w.b. risicovolle vth-taken in voldoende mate aan de beoordelingscriteria:
Beleid, probleem- /risicoanalyse
1. Actueel beleid (minimaal vergunningen- en handhavingbeleid inclusief brandveiligheid, protocol
bouwplantoetsing, bodembeleid) en probleem- en risicoanalyse1 (<4 jaar) is beschikbaar voor GS.
2. Beleid bevat doelen en prioriteiten, ambitieniveau is in lijn met capaciteit.
3. Beleid en probleem- en risicoanalyse besteedt aandacht aan de onderkende Wabo-risico’s (asbest,
verontreinigde grond, brandveiligheid bij de opslag van gevaarlijke stoffen, constructieve veiligheid,
risicovolle inrichtingen en brandveiligheid en is duidelijk over wat de specifieke gemeentelijke risico’s
zijn. Tevens wordt in het kader van toezicht en handhaving aandacht besteed aan de prioritaire RO
belangen: veiligheid, gezondheid, landschap, natuur en cultuurhistorie.
Uitvoeringsprogramma
4. Voor 1 januari 2017 is het jaarlijkse uitvoerings-programma vth-taken vastgesteld door B&W en
beschikbaar voor GS. Het programma wordt aangeboden aan de raad.
5.
Jaarprogramma
heeft
duidelijke
relatie
met
risico’s,
doelen,
prioriteiten
en
evaluatie
vorig
programma. Beschikbare middelen toereikend voor uitvoering.
6. In jaarprogramma zijn vwb vergunning-verlening in ieder geval de systematiek en werkzaamheden
voor het actueel houden van vergunningen voor risicovolle activiteiten beschreven.
Jaarverslag
7. Voor 1 april, dan wel samen met de jaarrekening voor 15 juli, is het jaarverslag vth-taken
aangeboden aan raad en beschikbaar voor GS.
8. Jaarverslag bevat duidelijke conclusies over mate van uitvoering jaarprogramma, de bijdrage aan
beleidsdoelen, de beheersing van risico’s en of beleid, prioriteiten en/of programma bijgesteld dienen
te worden.
Verwachting 2017.
De WABO+-taken zijn per 1 november 2013 overgedragen aan de Omgevingsdienst Groningen
(OGD). Op dat moment is tot 1 januari 2015 een algemene dienstverlenings-overeenkomst (DVO)
afgesloten op basis van het WABO-uitvoeringsprogramma 2013.
Onderdeel van de DVO 2016 zal zijn het WABO-uitvoeringsplan 2016. Bij het opstellen van de DVO
2016 en de WUP (wabo uitvoeringsplan) 2016 wordt zoveel als mogelijk aan de gestelde eisen
voldaan.
Ruimtelijke Ordening
Waaraan moet de gemeente voldoen?
Het interbestuurlijk toezicht op het terrein van de ruimtelijke ordening gaat nadrukkelijk niet
over het toezicht op de naleving van de provinciale omgevingsverordening.
Hier wordt niet (achteraf) op toegezien in het kader van het IBT, maar via de provinciale
toezichtmogelijkheden op grond van de Wro en het Bro (overleg, zienswijze, reactieve
aanwijzing of beroep)Bestemmingsplan en beheersverordening:
Voor het gehele grondgebied gelden actuele en aangepaste plannen/verordeningen; gelijktijdig met de
jaarrekening is het jaarverslag uitvoering Wrotaken aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd.
Toezicht en handhaving:
- voor 1 januari is het jaarlijkse programma voor toezicht en handhaving in het kader van de Wro aan
de raad aangeboden en aan GS gestuurd;
- gelijktijdig met de jaarrekening is het jaarverslag toezicht en handhaving in het kader van de Wro aan
de raad aangeboden en aan GS gestuurd.
Wat hebben we in 2015 gedaan?
In 2015 is de partiële herziening voor het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ verder in procedure
genomen. Voorts is het proces gestart om te komen tot een herziening van het bestemmingsplan
“Bedrijvenpark Zuid Groningen”. Voor het gehele grondgebied van de gemeente zijn actuele plannen/
verordeningen van kracht.
Verwachting 2017.
In het kader van de Wet ruimtelijke ordening dient er jaarlijks een programma en een jaarverslag
toezicht en handhaving te worden opgesteld. Dit programma en jaarverslag maken deel uit van het
gemeentelijk handhavingsbeleid op grond van de Wabo.
Archief
Waaraan moet de gemeente voldoen?
1) er is een werkend kwaliteitssysteem voor het beheer van archiefbescheiden
2) archiefbescheiden worden in goede, geordende en toegankelijke staat gebracht
3) archiefbescheiden worden tijdig vernietigd of overgebracht/openbaar gemaakt
4) er is een duurzame en adequate beheer- en bewaaromgeving.
Wat hebben we gedaan?
De gemeente beschikt sinds oktober 2014 over een archiefbewaarplaats die voldoet aan alle eisen die
daaraan
gesteld
zijn.
De
renovatie
van
de
archiefbewaarplaats
heeft
in
nauw
overleg
met
de
archiefinspecteur plaatsgevonden. Voor de invoering van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht
werd er door de provincie een goedkeuringsbesluit opgemaakt. Na de invoering is dat niet meer nodig
daar het toezicht horizontaal is geregeld.
Wat gaan we nog doen de komende periode.
Naast/bij de afdeling Documentaire Informatievoorziening (DIV) op de eerste verdieping is een
archiefruimte in gebruik. Deze voldoet niet aan de gestelde eisen. Aangezien verwacht wordt dat er
binnen 5 jaar volledig digitaal gewerkt zal worden, de milieudossiers inmiddels digitaal zijn en voor
het
bouwarchief
in
2015
een
voorstel
is
gedaan
een
krediet
beschikbaar
te
stellen
voor
het
digitaliseren, wordt het niet nodig geacht investeringen te doen voor het optimaliseren van deze
archiefruimte.
Huisvesting statushouders
Waaraan moet de gemeente voldoen?
Voldoen aan de kwantitatieve taakstelling die per halfjaar wordt opgelegd.
Verwachting 2017:
Voor 2017 verwachten we een gelijke hoge taakstelling als 2016. Het zal veel inzet kosten om alle
statushouders te huisvesten. Rzijn verzorgt de uitvoering voor Vlagtwedde.
Er is een directe lijn met het COA om de benodigde statushouders aangemeld te krijgen. Daarnaast
zijn er goede afspraken met de woningbouwvereniging Acantus om woningen beschikbaar te stellen.
Met de nodige inspanningen van alle betrokken partijen zal dit in 2017 resulteren in het voldoen aan
de taakstelling.
Monumenten en archeologie
Waaraan moet de gemeente voldoen?
Benodigde toezichtinformatie:
Een jaarlijks overzicht van het totaal aantal verleende monumentenvergunningen.
De uitvoering van de monumentenwet wordt gedaan door de ODG. Op dit moment heeft de ODG nog
geen gegevens aangeleverd die hierop betrekking hebben.
Een jaarlijks overzicht van het aantal handhavingacties door de gemeente.
Er zijn geen situaties geweest in 2014 waarbij handhavend opgetreden moest worden.
Een jaarlijks overzicht van de samenstelling van de gemeentelijke Monumentencommissie:
De
gemeente
maakt
gebruik van
door
Libau ingestelde
monumentencommissie in de
Provincie
Groningen. Deze commissie heeft als basis vier deskundige leden op het gebied van restauratie,
architectuurhistorie, architectuur en bouwhistorie onder leiding van een ervaren voorzitter. Al naar
gelang het onderwerp kunnen deskundige leden op het gebied van onder meer archeologie, landschap
en stedenbouw aan de commissie worden toegevoegd. De werkwijze van de commissie is vastgelegd
in een reglement.
Samenstelling monumentencommissie:
Voorzitter: drs ir K.F. Geijzendorffer
Leden: ir S. van Seijen, restauratiearchitect; M. Verkerk, bouwhistoricus; T. Bouman, architect; drs P.
Karstkarel, architectuurhistoricus.
Toehoorder: drs M.S. Verweij, consulent/adviseur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Secretaris: drs H.D. Waterbolk
Het gaat om de volgende risico’s:
Gebrek aan kwaliteit en intensiteit van de handhaving;
Onzorgvuldige vergunningverlening;
Het ontbreken van een gemeentelijke monumentencommissie.
Verwachting 2017.
Naar
aanleiding
van
voornoemde
kwaliteitscriteria
kan
worden
geconcludeerd
dat
de
gemeente
Vlagtwedde voldoet aan de gestelde eisen. Wij zullen voor het jaar 2017 verder gaan in het spoor van
de afgelopen jaren.
Lijst met wetten waarbij het Rijk toezichthouder is op gemeenten.
A. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
1. Ambtenarenwet.
2. Paspoortwet.
3. Wet algemene bepalingen BSN.
4. Wet GBA persoonsgegevens.
5. Kieswet.
B. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
1. Wet werk en bijstand.
2. Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers.
3. Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen.
4. Wet werk en inkomen kunstenaars.
5. Wet sociale werkvoorziening.
6. Wet investeren in jongeren.
7. Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen.
C. Ministerie van Infrastructuur en Milieu
1. Wet vervoer gevaarlijke stoffen.
2. Havenbeveiligingswet.
3. Wet basisregistraties adressen en gebouwen.
4. Titel 5.2 van de Wet milieubeheer.
D. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
1. Drank- en Horecawet.
2. Wet publieke gezondheid.
3. Wet maatschappelijke ondersteuning.
E. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
1. Wet op het primair onderwijs.
2. Wet op het voortgezet onderwijs.
3. Wet op de expertisecentra.
4. Wet educatie en beroepsonderwijs.
F. Ministerie van Financiën
1. Wet waardering onroerende zaken
G. Ministerie van Veiligheid en Justitie
1. Wet veiligheidsregio’s.
