1
Financieel perspectief
1.1
Financieel perspectief
Alvorens wij ingaan op de inhoudelijke programma’s (in hoofdstuk 2) gaan we in dit hoofdstuk nader in
op de financiële situatie en maatregelen.
Vertrekpunt voor het opstellen van deze programmabegroting is het bestaand beleid zoals dit is
vertaald in de meerjarenraming bij de primitieve begroting 2017. Deze cijfers zijn geactualiseerd op
basis van nadere besluitvorming in relatie tot de volgende zaken:
Het jaarverslag 2016
De bestuursrapportages 2017
Autonome ontwikkelingen
Wij gaan in dit hoofdstuk kort in op deze zaken. Daarna presenteren wij nog andere elementen uit
deze begroting die naar onze mening relevant voor uw beoordeling zijn, maar geen directe financiële
vertaling hebben gekregen in deze begroting. Wij sluiten dit hoofdstuk af met een financiële
samenvatting van deze begroting.
Besluitvormende BestuursRapportages 2017
De structurele mutaties zoals deze zijn gemeld in de 1e en 2e BBR 2017 zijn verwerkt in deze
begroting.
Ontwikkelingen hebben consequenties voor deze begroting
Onderstaande (autonome) ontwikkelingen hebben gevolgen voor uw kaderstelling in financiële zin.
Synergon
De begroting 2018 van Synergon inclusief de meerjarenraming is conform voorschrift in de
gemeentelijke begroting verwerkt. De gevraagde gemeentelijke bijdrage 2018 is € 546.000 hoger dan
in 2017 was voorzien. In de meerjarenbegroting worden de cijfers ook behoorlijk negatiever dan in
2017 was voorzien.
Circulaires Gemeentefonds verwerkt (algemeen deel)
In deze begroting hebben wij de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds (AU) begroot op basis
van de septembercirculaire 2018. Na een forse bijstelling in de meicirculaire, zijn de uitkomsten vanuit
de septembercirculaire in financieel opzicht beperkt. Totaal ontvangen we in 2018 ruim € 2,1 miljoen
meer dan in de begroting 2017 was voorzien. De Algemene Uitkering (exclusief 3D) is in 2018 ruim
€ 48,0 miljoen.
Circulaires Gemeentefonds verwerkt (sociaal domein)
In deze begroting hebben wij de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds (AU) begroot op basis
van de septembercirculaire 2018. Na een forse bijstelling in de meicirculaire, zijn de uitkomsten vanuit
de septembercirculaire in financieel opzicht beperkt. Totaal ontvangen we in 2018 ruim € 2,5 miljoen
meer dan in de begroting 2017 was voorzien. De Algemene Uitkering (sociaal domein) is in 2018 ruim
€ 37,0 miljoen. Deze extra inkomsten zijn voor een vergelijkbaar bedrag ook als extra (nieuwe) lasten
in de begroting opgenomen. Het gaat hier met name om extra uitgaven op het gebied van WSW,
jeugd en WMO.
Ontwikkeling loonkosten
In 2018 zijn de netto loonkosten als gevolg van CAO-ontwikkelingen voor de ambtelijke en bestuurlijke
organisatie ongeveer € 750.000 hoger dan de raming in 2017. De bezuiniging (formatie-reductie) die
nog moet worden geëffectueerd in de jaren tot en met 2018 ligt iets achter op schema. Met name de
voorziene samenwerking op het gebied van belastingen kon helaas nog niet worden gerealiseerd.
Naast deze al eerder afgesproken bezuiniging is er in 2016 besloten een oplopende extra bezuiniging
in te boeken van uiteindelijk € 300.000 in het jaar 2020. Het eerste deel (€ 100.000) is inmiddels
gerealiseerd.
Gebiedsgericht werken
In 2017 is gestart met de pilot gebiedsgericht werken. Ondanks dat op dit moment nog wordt gewerkt
aan de evaluatie is de gemeente brede wens om hier mee door te gaan. Om die reden is er in de
begroting rekening gehouden met de extra formatieve ruimte om dit mogelijk te maken.
Cofinanciering TRI-4
Het investeringsprogramma 2018-2020 Ring Blauwestad is opgesteld in opdracht van de Stuurgroep
Blauwestad. Het doel is om de verdere doorontwikkeling van Blauwestad en omgeving mogelijk
maken. Het gebiedsgericht werken met de dorpen is goed in ontwikkeling en de dorpen rondom
Blauwestad hebben ideeën ingebracht om voorzieningen te realiseren die de leefbaarheid en de
recreatie bevorderen. In het investeringsprogramma zijn verschillende projectideeën gebundeld. Het
zijn ideeën van de dorpen, de gemeente en de provincie om het gebied verder te versterken en te
ontwikkelen. Om een investering van ± € 2 miljoen te kunnen realiseren wordt een bijdrage van €
600.000 van de gemeente gevraagd. Dit bedrag is in 3 jaarlijkse termijnen verwerkt in deze begroting.
Budget burgerinitiatieven
Vanuit het gebiedsgericht werken is de wens om een budget beschikbaar te houden voor
burgerinitiatieven. Deze ruimte is in de begroting gevonden door dekking vanuit de krimp gelden. In de
begroting is voor de jaren 2018 tot en met 2020 een jaarlijks budget van € 100.000 opgenomen.
Startersleningen
Van het budget starterslening wordt jaarlijks veel gebruik gemaakt en voorzien in een duidelijke
behoefte in de woningmarkt. Vanuit het college is de uitdrukkelijke wens om hiervoor budget
beschikbaar te houden. Om die reden is rekening gehouden met een jaarlijkse toevoeging van
€ 200.000 aan het budget startersleningen bij het ISV.
Brede school Scheemda
De voorbereidingen om een brede school in Scheemda te realiseren gaan gestaag door. Met name
door een aantal noodzakelijke wijzigingen in het gebouw en de aantrekkende economie maken dat de
bouwkosten op dit moment hoger worden ingeschat dan in eerste instantie was voorzien. In
afwachting van definitieve tekeningen en calculaties is de structurele stelpost brede school met
150.000 opgehoogd. Dit bedrag kan bij het definitieve raadsbesluit over de brede school dan worden
gebruikt als dekking.
Eigen bijdrage huishoudelijke hulp
Het afschaffen van de eigen bijdrage huishoudelijke hulp zorgt voor een groter nadeel in de begroting
dan oorspronkelijk voorzien. De stijgende kosten in het sociaal domein in relatie met lagere inkomsten
maakt dat het dan lastig wordt een sluitende begroting te presenteren. Om die reden heeft het college
besloten u voor te stellen de eigen bijdrage huishoudelijke hulp ingaande 2019 weer in te voeren. Het
invoeren per 1 januari 2018 is operationeel gezien niet realiseerbaar. Het college vindt invoeren
lopende het jaar niet gewenst en heeft gekozen voor herinvoering per 1 januari 2019. Dit geeft ook de
tijd om hier zorgvuldig mee om te gaan. Het college acht dit verdedigbaar omdat in de aangeboden
gemeentepolis voor de zorgkosten de eigen bijdrage huishoudelijke hulp voor mensen met een
inkomen tot 130% van de bijstandsnorm volledig wordt vergoed.
Sociaal vangnet voor ZZP-ers
Het college wil in 2018 onderzoek gaan doen of het sociaal vangnet in de gemeente voldoende is en
tevens voldoende bereikbaar is voor ZZP-ers. De reden voor dit onderzoek zijn signalen vanuit de
media dat deze, ook in onze gemeente, groeiende groep zelfstandigen het af en toe lastig hebben om
voldoende inkomen te genereren en het lastig vinden om eenvoudig toegang te krijgen tot beschikbare
sociale voorzieningen.
Reparatie wegen buitengebieden
In het buitengebied van de gemeente liggen een aantal wegen die toe zijn aan renovatie/vervanging.
Op dit moment ontbreken daarvoor de benodigde middelen. Om toch nog een aantal jaren aan de
levensduur van die wegen toe te kunnen voegen en op die manier een veilige situatie te kunnen
blijven garanderen is in de begroting een budget opgenomen voor gedeeltelijke reparatie. Dit budget,
€ 700.000 verdeeld over een aantal jaren, wordt gedekt uit de reserve wegen.
Matrixborden wijken en dorpen
Vanuit de raad is een brede wens geuit om op verzoek matrixborden beschikbaar te stellen aan wijken
en dorpen. In de begroting 2018 is rekening gehouden met een éénmalig bedrag van €100.000 om dit
mogelijk te maken.
Op basis van alle hierboven opgesomde (en autonome) ontwikkelingen is het verwachte
begrotingssaldo voor alle begrotingsjaren positief.
Lokale lasten in deze begroting
Belastingen verhogen is géén vanzelfsprekendheid! Dit moet in directe relatie staan tot de financiële
situatie van de gemeente, hierbij rekening houdend met de draagkracht van onze inwoners.
De (OZB) voor 2018 wordt met 2% verhoogd. Bij de berekening van de Rioolheffing en de
Afvalstoffenheffing is het vertrekpunt 100% kostendekking. In grote lijnen zijn de ontwikkelingen als
volgt:
Afvalstoffenheffing (gebruikersheffing)
Vanaf 2015 wordt de Afvalstoffenheffing geheven op basis van het aantal ledigingen van de grijze
container om op die manier tariefdifferentiatie door te voeren. In de tariefberekening van de
Afvalstoffenheffing worden alle hiermee samenhangende begrote kosten voor 100% kostendekkend
toegerekend aan het tarief. Het verwachte bedrag aan kwijtschelding maakt integraal onderdeel uit
van die berekening. Indien uit de realisatie blijkt dat de opbrengst Afvalstoffenheffing afwijkt van de
kosten, wordt het verschil verrekend met de voorziening Afvalstoffenheffing. Het tarief 2018 is
ongewijzigd ten opzichte van 2017. De tarieven per lediging blijven ongewijzigd. Wel is inmiddels
duidelijk dat het gemiddelde aantal ledigingen in de praktijk lager is dan waar in de begroting 2017
rekening mee is gehouden. Het gemiddelde aantal ledigingen van een grote grijze container komt nu
uit op 9 keer per jaar i.p.v. 10 en van de kleine grijze container op 7 in plaats van 8 keer per jaar. Het
tarief 2018 zal op basis van een gemiddeld aantal ledigingen (9 keer) uitkomen op € 206,40.
Voor een beperkte groep inwoners met een kleine container is het tarief uiteindelijk ook lager. Het
tarief voor het ledigen van een kleine container is € 3,00 per lediging. Uit de werkelijke cijfers blijkt
daarnaast dat een kleine container gemiddeld 7 keer per jaar wordt aangeboden. Op basis van die
cijfers komt het tarief voor een kleine container uit op gemiddeld € 181,50.
Rioolheffing (eigenaarsheffing):
In de tariefberekening van de Rioolheffing worden alle gemaakte kosten voor 100% kostendekkend
toegerekend aan het tarief. Het bedrag aan kwijtschelding maakt integraal onderdeel uit van die
berekening. Het tarief 2018 stijgt ten opzichte van 2017 met € 1,20 en wordt € 241,90
Wat betekent dit voor de ontwikkeling van de lastendruk van onze burgers in 2018?
De verwachte lastendruk voor gebruikers/huurders van woningen is in 2018 ten opzichte van 2017
gedaald met € 5,10. (Uitgangspunt in deze berekening is de aanslag afvalstoffenheffing op basis van
een 240 liter container en een gemiddeld aantal ledigingen van 9 keer).
Bedragen x € 1,00
Huurders
2017
2018
Afvalstoffenheffing
211,50
206,40
Rioolheffing*
n.v.t.
n.v.t.
OZB*
n.v.t.
n.v.t.
Totaal
211,50
206,40
* De gebruikers/huurders van woningen betalen geen OZB en rioolheffing.
Bedragen x € 1,00
Eigenaar/gebruiker
2017
2018
Afvalstoffenheffing
211,50
206,40
Rioolheffing
240,70
241,90
OZB **
336,90
343,64
Totaal
789,10
791,94
** Cijfers op basis van gemiddelde woningwaarde € 128.000
Voor de eigenaren/gebruikers in de gemeente resulteert dit gemiddeld in een stijging van € 2,84 (±
0,35%) op de aanslag gemeentelijke belastingen. (Uitgangspunt in deze berekening is de aanslag
afvalstoffenheffing op basis van een 240 liter container en een gemiddeld aantal ledigingen van 9
keer).
Stelposten in deze begroting
In deze begroting 2018 en het bijbehorende meerjarenperspectief zijn de volgende stelposten
opgenomen:
Bedragen x € 1.000
Stelposten per begrotingsjaar
2018
2019
2020
2021
Uitgaven
Stelpost kapitaallasten diverse posten
402
472
542
612
Stelpost voortgang revitalisering Winschoten aan het water II
30
30
30
30
Stelpost besparing bedrijfsvoering
0
-100
-273
-273
Stelpost harmoniseren peuterspeelzaalwerk
-100
-100
-100
-100
Stelpost realisering brede school Scheemda
370
350
250
250
Stelpost herhuisvesten personeel
150
150
150
150
Stelpost herinvoeren schoolzwemmen
65
65
65
65
Stelpost besparing onderhoud a.g.v. burgerinitiatieven
5
5
5
5
Stelpost voorliggend veld jeugd (aanvulling tot 13% van Rijksbudget)
250
350
350
350
Stelpost matrixborden
100
0
0
0
Stelpost buurtbemiddeling
45
0
0
0
Inkomsten
Onderuitputting kapitaallasten
200
0
0
0
Vanaf 2018 zijn voor diverse bedragen stelposten opgenomen, omdat deze op dit moment nog niet
correct zijn te verwerken in de ramingen. De reden hiervoor is dat zaken nog nader moeten worden
uitgewerkt. Het college acht deze posten realiseerbaar. Deze posten zullen zoals gebruikelijk in de 1e
en/of 2e BBR verder worden verwerkt in de begroting.
Investeringen
Riolering
In het Afvalwaterplan Groningen Oost 2016-2020 (deel gemeente Oldambt) is voor 2018 voor een
totaalbedrag van € 1.982.000 aan geplande investeringen opgenomen. De kapitaallasten van deze
investeringen zijn verwerkt in het kostendekkingsplan en zijn al meegenomen in de berekening van het
tarief.
Materieel buitendienst
In 2018 staat een totaal investering gepland van € 380.000 voor het vervangen van grote voertuigen
en materieel van de buitendienst. In 2018 zal onder andere de grote veegmachine vervangen worden.
De nieuwe veegmachine is dusdanig uitgerust, dat deze ook ingezet kan worden voor het verwijderen
van onkruid.
Gladheidbestrijding
Een drietal zoutstrooiers zijn aan het einde van hun levensduur en zullen in 2018 vervangen moeten
worden. Tevens zal er een fietspad zoutstrooier-sneeuwschuivers aangeschaft worden. Momenteel
heeft de gemeente geen geschikt voertuig om te strooien en sneeuw te schuiven op een groot aantal
fietspaden. Het aan te schaffen voertuig biedt ook mogelijkheden voor het verwijderen van onkruid. De
totale investeringskosten voor de aanschaf van de zoutstrooiers en fietspad zoutstrooier-sneeuw-
schuiver bedragen € 210.000.
Bruggen
In de begroting 2015 is besloten om jaarlijks een krediet van € 500.000 beschikbaar te stellen voor
levensduur verlengende investeringen in de bruggen in de gemeente. In de begroting en
meerjarenraming is al rekening gehouden met de kapitaallasten van deze investeringen.
Reconstructie brug Klein Ulsda
De brug is erg slecht en een reconstructie is dan ook onvermijdelijk. De kosten worden gedeeld met
de gemeente Bellingwedde. Ons aandeel in de investeringskosten bedraagt € 175.000. Dekking vindt
plaats ten lasten van de algemene reserve.
Herplanten bomen Oudewerfslaan Winschoten
De bomen aan de Oudewerfslaan in Winschoten veroorzaken schade aan huizen, trottoirs en aan de
weg door worteldruk. Ook groeien de bomen slecht. De kosten voor het herplanten van bomen en
inrichten van groeiplaatsen bedragen € 376.000.
Herplanten bomen Burgemeester Schönfeldsingel Winschoten
Ook aan de Burgemeester Schönfeldsingel veroorzaken de bomen schade aan trottoirs en weg door
worteldruk. Het werk zal uitgevoerd worden in combinatie met rioolvervanging. De kosten voor het
herplanten van bomen en inrichten van groeiplaatsen zijn geraamd op € 55.000.
Resumerend stellen wij voor om de volgende investeringskredieten beschikbaar te stellen:
Bedragen x € 1.000
Investeringskrediet
Bedrag
Vervanging riolering St. Vitusholt Winschoten
1.000
Vervanging riolering o.b.v. inspecties 2018
500
Maatregelen gemeentelijke zorgplicht (grond-)water 2018
200
Vervanging mechanische riolering 2018
282
Investering bruggen 2018
500
Vervanging veegmachine
230
Vervanging materieel buitendienst
150
Vervanging zoutstrooiers
110
Aanschaf fietspad zoutstrooier-sneeuwschuiver
100
Reconstructie brug Klein Ulsda
175
Herplanten bomen Oudewerfslaan Winschoten
376
Herplanten bomen Burg. Schönfeldsingel Winschoten
55
In de begroting is al rekening gehouden met de lasten van bovenstaande investeringen.
Onvoorzien
In de primitieve begroting is een post onvoorzien opgenomen van € 200.000 (waarvan € 100.000
structureel).
Cijfermatig meerjarenperspectief
De meerjarenraming is opgesteld exclusief verdere loon- en prijsstijgingen. Wel is in het
meerjarenperspectief rekening gehouden met correcties van incidentele zaken, de ontwikkeling van
het gemeentefonds, nog te realiseren bezuinigingen en de meerjarenramingen van de
gemeenschappelijke regelingen. Dit alles geeft het volgende meerjarenperspectief:
Bedragen x € 1.000
Begrotingsjaar
Saldo
2018
64
positief
2019
129
positief
2020
1
positief
2021
71
positief
Programmatotalen
Bij elk programma zijn in een aparte tabel de baten en lasten vermeld.
Hieronder is een samenvatting van de programmatotalen van 2018 weergegeven.
Bedragen x € 1.000
Overzicht programmatotalen:
Totalen voor mutatiesin reserves
Mutatiesin reserves
Saldo 2018
Lasten
Baten
Totaal
Toevoeging Onttrekking
Totaal
1. Burger en bestuur
3.051
891
2.160
0
0
0
2.160
2. Openbare orde en veiligheid
2.784
0
2.784
0
0
0
2.784
3. Ruimte en economie
5.870
1.532
4.338
0
50
-50
4.288
4. Vergunningen en handhaving
1.747
732
1.015
0
0
0
1.015
5. Beheer en realisatie
21.479
10.067
11.412
0
363
-363
11.049
6. Onderwijs, sport en cultuur
7.865
108
7.757
776
1.260
-484
7.273
7. Zorg
30.059
1.540
28.519
0
0
0
28.519
8. Werk en inkomen
47.131
19.635
27.496
0
0
0
27.496
119.985
34.506
85.483
776
1.673
-897
84.586
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
1.861
101.722
-99.861
380
1.475
-1.095
-100.956
Overhead
16.106
0
16.106
0
0
0
16.106
Heffing VPB
0
0
0
0
0
0
0
Bedrag onvoorzien
200
0
200
0
0
0
200
138.152
136.228
1.156
3.148
Begrotingsresultaat vóór mutaties in
reserves (= nadelig)
1.928
Saldo van de mutaties in reserves
-1.992
Begrotingsresultaat ná mutaties in reserves
-64
*De kosten van Overhead van de Gemeenschappelijke Regelingen ad € 2,9 miljoen zijn hierin niet meegenomen, maar maken
deel uit van de programmatotalen.
Paragraaf Inter Bestuurlijk Toezicht
Op 2 mei 2017 heeft Gedeputeerde Staten van Groningen een besluit genomen over de invoering van
een vernieuwd interbestuurlijk toezicht (IBT). De verplichting om een paragraaf IBT op te nemen in
begroting en jaarrekening is vervallen. Ook de zelfevaluatie in de termen goed, matig en slecht is
vervallen. In deze begroting is, mede om die reden, geen paragraaf IBT meer opgenomen. Alle
relevante toezichtinformatie kunt u vinden op onze gemeentelijke website onder het kopje “Bestuur en
Organisatie“ / Toezichtinformatie.
Afrondingen
Totalen in de diverse financiële tabellen kunnen in verband met afrondingsverschillen afwijken van de
som van de individuele bedragen.