UITEENZETTING FINANCIELE POSITIE EN TOELICHTING

Algemeen

De term financiële positie kan worden gedefinieerd als het vermogen van de gemeente Tholen in relatie tot de

exploitatie, met inachtneming van de risico’s. Deze term is daarom een breder begrip dan het vermogen, maar is

ook een breder begrip dan het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen richt zich namelijk alleen op de

mogelijkheden tot het opvangen van onverwachte tegenvallers. De uiteenzetting van de financiële positie maakt

duidelijk hoe de gemeente er financieel voor staat.

Financiële positie

Op grond van het BBV dient meerjarig een verplichte basisset aan financiële kengetallen opgenomen te worden.

Voor

de

kengetallen

wordt

verwezen

naar

de

paragraaf

”Weerstandsvermogen

en

risicobeheersing”.

De

kengetallen geven gezamenlijk op eenvoudige wijze inzicht in de financiële positie.

Programmabegroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026

Op basis van de vastgestelde kadernota 2023 hebben wij de programmabegroting 2023 en de meerjarenraming

2024-2026 opgesteld. De meerjarenraming laat de volgende positieve saldi zien (bedragen x € 1.000):

Programmabegroting

2023

2024

2025

2026

Saldo

1.183

669

2.040

225

Duurzaam financieel beleid

Op basis van de huidige uitgangspunten ontstaat in 2032 een overschot van € 325.000

Investeringen

Hieronder wordt het totaal van de investeringplanningen 2023 t/m 2026 weergegeven (bedragen x € 1.000):

2023

2024

2025

2026

Geplande investeringen

10.490

1.814

3.603

5.546

Voor een gedetailleerd overzicht van de geplande investeringen voor de jaren 2023 tot en met 2026 wordt

verwezen naar de bijlage ”Investeringsplanning 2023-2026”. Om te zorgen dat de kosten van de investeringen ten

laste komen van burgers en bedrijven die er profijt van hebben, is vanaf 2017 de systematiek van activering en

afschrijving voor alle investeringen gelijk getrokken: ook investeringen met een maatschappelijk nut (bijv.

rehabilitaties van wegen) worden geactiveerd en over de verwachte toekomstige gebruiksduur afgeschreven.

Daarmee wordt tegelijkertijd een betere vergelijkbaarheid tussen gemeenten verkregen.

Ontwikkeling van de schuldpositie

Hieronder wordt de ontwikkeling van de schuldpositie weergegeven:

Tholen

Tholen

Tholen

Kritische

R 2021

B 2022

B 2023

norm

Netto schuldquote: netto schuld / exploitatie (%)

49%

54%

76%

130%

Voor

een

gedetailleerde

uiteenzetting

wordt

verwezen

naar

de

paragraaf

”Weerstandsvermogen

en

risicobeheersing”.

Stand en verloop van de reserves

Hieronder wordt het (meerjarig) verloop van de reserves weergegeven:

OVERZICHT VERLOOP STAND RESERVES

periode 1 januari 2023 / 1 januari 2027

1

2

3

4

5

6

saldo per

saldo per

saldo per

saldo per

saldo per

NAAM RESERVE

1 januari

1 januari

1 januari

1 januari

1 januari

2023

2024

2025

2026

2027

Reserves

1a. Algemene reserves

Algemene reserve (vrij besteedbaar)

3.043.000

3.043.000

3.043.000

3.043.000

3.043.000

Idem (niet vrij besteedbaar)

20.090.000

20.090.000

24.590.000

27.787.000

28.745.000

Begrotingssaldo

418.000

1.601.000

2.270.000

4.310.000

4.535.000

1d. Overige bestemmingsreserves

PZEM-dividend

2.336.000

2.336.000

2.336.000

2.336.000

2.336.000

Investeringsfonds samenleving

160.000

310.000

310.000

310.000

310.000

Rekenkamercommissie

38.000

45.000

51.000

57.000

64.000

Studiefaciliteiten

231.000

231.000

231.000

231.000

231.000

Flankerend personeelsbeleid

83.000

108.000

133.000

158.000

183.000

ISV

17.000

17.000

17.000

17.000

17.000

Buitensportaccommodaties

227.000

227.000

227.000

227.000

227.000

Totaal reserves

26.643.000

28.008.000

33.208.000

38.476.000

39.691.000

Mutaties

1.365.000

5.200.000

5.268.000

1.215.000

De reservepositie van de gemeente stijgt naar verwachting van € 26,6 miljoen op 1 januari 2023 naar € 39,7

miljoen op 1 januari 2027. De stijging van met name de algemene reserve niet vrij besteedbaar, komt vooral door

toevoeging van de verwachte winsten op de grondexploitatiecomplexen voor woningbouw en bedrijventerreinen.

Stand en verloop van de voorzieningen

Hieronder wordt het (meerjarig) verloop van de voorzieningen weergegeven:

OVERZICHT VERLOOP STAND VOORZIENINGEN

periode 1 januari 2023 / 1 januari 2027

1

2

3

4

5

6

saldo per

saldo per

saldo per

saldo per

saldo per

NAAM VOORZIENING

1 januari

1 januari

1 januari

1 januari

1 januari

2023

2024

2025

2026

2027

Voorz. voor verplichtingen, verliezen en risico’s

Overdracht pensioenen

2.975.000

3.003.000

3.031.000

3.059.000

3.087.000

Wachtgeldverplichtingen

15.000

0

0

0

0

Precariobelasting

1.750.000

0

0

0

0

Onderhoudsegalisatievoorzieningen

Onderhoudsvoorziening havens

392.000

427.000

467.000

400.000

439.000

Onderhoud wegen

934.000

1.368.000

1.324.000

1.111.000

938.000

Onderhoud openbare verlichting

85.000

82.000

87.000

84.000

81.000

Onderhoud gebouwen

15.000

85.000

180.000

190.000

209.000

Voorz. toekomstige vervangingsinvesteringen

Vervangingsinvesteringen riolering

718.000

1.331.000

2.066.000

1.728.000

1.806.000

Beklemde middelen van derden met spec. aanw.richting

Riolering

333.000

322.000

278.000

168.000

91.000

Afvalstoffenheffing

195.000

0

0

0

0

Begraafplaatsen

219.000

219.000

219.000

219.000

219.000

Legaat mevrouw Vercouteren

22.000

0

0

0

0

Totaal voorzieningen

7.653.000

6.837.000

7.652.000

6.959.000

6.870.000

Mutaties

-816.000

815.000

-693.000

-89.000

Weerstandsvermogen

Bij het proces ‘’Tholen (financieel) in balans’’ is besloten dat wij vanaf 2020 een ratio weerstandsvermogen

nastreven van minimaal 1,5. De ratio weerstandsvermogen is voor 2023 berekend op 9,1. De sterke groei van de

ratio weerstandsvermogen wordt veroorzaakt door de afname van de benodigde weerstandscapaciteit enerzijds.

Anderzijds door het reserveren van verwachte winsten uit de grondexploitatie. Dit laatste is nodig voor de

ontwikkeling van de solvabiliteit. Het door uw raad gewenste solvabiliteitsratio van 20% in 2022 is bereikt. Bij de

behandeling van de kadernota 2022 heeft u via een motie de doelstelling opwaarts bijgesteld naar 30% in 2030.

Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf ”Weerstandsvermogen en risicobeheersing”.

Woonlastendruk

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) publiceert jaarlijks een ’Atlas

van de lokale lasten’. Hierin is onder andere een overzicht opgenomen van het gemiddelde lastenniveau in alle

gemeenten in Nederland. In dit overzicht stond de gemeente Tholen in 2022, in de rangorde van ’goedkoop’ naar

’duur’, voor wat betreft de meerpersoonshuishoudens op plaats 39 (2021: 54). De gemiddelde woonlasten in

Nederland bedragen in 2022 voor een meerpersoonshuishouden (eigenaar en gebruiker) € 904 en voor een

eenpersoonshuishouden (eigenaar en gebruiker) € 827. Voor meer informatie verwijzen we u naar de paragraaf

”Lokale heffingen”.

Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume

Onder arbeidskosten gerelateerde verplichtingen worden de aanspraken verstaan op toekomstige uitkeringen

door

het

huidige

dan

wel

voormalige

personeel.

Het

BBV

schrijft

voor

dat

voor

jaarlijks

terugkerende

arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume geen verplichting mag worden opgenomen,

gezien het feit dat het geen nuttige toevoeging is en de jaarlijkse verplichtingen worden opgenomen in de

begroting en de meerjarenraming. Dit biedt voldoende garantie omdat de lasten ieder jaar globaal vergelijkbaar

zijn. Om wel het benodigde inzicht te verkrijgen is de eis gesteld om deze verplichtingen in de toelichting op de

financiële

positie

op

te

nemen.

De

jaarlijks

terugkerende

arbeidskosten

gerelateerde

verplichtingen

van

vergelijkbaar volume betreffen met name de overlopende verlofaanspraken (ca. € 600.000).

Geprognosticeerde begin- en eindbalans

Met het oog op een betere raming en beheersing van het EMU-saldo wordt in artikel 20 BBV voorgeschreven dat

bij de uiteenzetting van de financiële positie een geprognosticeerde balans voor het begrotingsjaar wordt

opgenomen. Op grond van artikel 22, eerste lid BBV dient dit ook voor de drie jaren volgend op het begrotingsjaar

te geschieden. Met het opnemen van een geprognosticeerde balans, ook in de meerjarenraming, krijgt uw raad

meer inzicht in de ontwikkeling van onder meer investeringen, het aanwenden van reserves en voorzieningen en

in de financieringsbehoefte. De geprognosticeerde balans voor het begrotingsjaar en de meerjarenraming bevat

tenminste de posten die nodig zijn om het gemeentelijke aandeel in het EMU-saldo te kunnen afleiden: de som

van de mutaties van de vaste en vlottende financiële activa minus de som van de mutaties van de vaste en

vlottende schuld.

Activa

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

Vaste activa

Materiële vaste activa

49.759.000

55.887.000

74.465.000

81.132.000

79.709.000

78.806.000

80.266.000

Immateriële vaste activa

1.469.000

1.332.000

1.936.000

1.805.000

1.671.000

1.542.000

1.416.000

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen

272.000

300.000

300.000

300.000

300.000

300.000

300.000

Leningen aan verbonden partijen

8.480.000

2.002.000

2.002.000

2.002.000

2.002.000

2.002.000

2.002.000

Overige langlopende leningen u/g

1.042.000

1.200.000

3.536.000

4.036.000

4.036.000

4.036.000

4.036.000

Overige uitzettingen

2.573.000

2.763.000

2.763.000

2.763.000

2.763.000

2.763.000

2.763.000

Totaal vaste activa

63.595.000

63.484.000

85.005.000

92.038.000

90.481.000

89.449.000

90.783.000

Vlottende activa

Voorraden (bouwgrondexploitatie)

15.743.000

11.266.000

-814.000

6.196.000

9.191.000

11.267.000

8.048.000

Vorderingen

17.426.000

27.757.000

13.079.000

8.057.000

8.057.000

8.057.000

8.057.000

Liquide middelen

396.000

101.000

101.000

101.000

101.000

101.000

101.000

Overlopende activa

521.000

998.000

998.000

998.000

998.000

998.000

998.000

Totaal vlottende activa

34.086.000

40.122.000

13.364.000

15.352.000

18.347.000

20.423.000

17.204.000

Totaal activa

97.681.000

103.606.000

98.369.000

107.390.000

108.828.000

109.872.000

107.987.000

Passiva

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

Eigen vermogen

Eigen vermogen

23.014.000

26.035.000

26.643.000

28.008.000

33.208.000

38.476.000

36.691.000

Totaal eigen vermogen

23.014.000

26.035.000

26.643.000

28.008.000

33.208.000

38.476.000

36.691.000

Vreemd vermogen

Voorzieningen

10.949.000

9.360.000

7.653.000

6.838.000

7.652.000

6.959.000

6.870.000

Langlopende schulden

53.990.000

59.853.000

55.715.000

51.578.000

46.142.000

42.204.000

38.266.000

Totaal vreemd vermogen

64.939.000

69.213.000

63.368.000

58.416.000

53.794.000

49.163.000

45.136.000

Vlottende passiva

Kortlopende schulden

2.757.000

3.191.000

3.191.000

15.799.000

16.659.000

17.066.000

17.993.000

Overlopende schulden

6.971.000

5.167.000

5.167.000

5.167.000

5.167.000

5.167.000

5.167.000

Totaal vlottende passiva

9.728.000

8.358.000

8.358.000

20.966.000

21.826.000

22.233.000

23.160.000

Totaal passiva

97.681.000

103.606.000

98.369.000

107.390.000

108.828.000

109.872.000

107.987.000

Naast het belang van de geprognosticeerde balans voor de raming en beheersing van het EMU-saldo zijn bovengenoemde cijfers tevens benut

als input voor de kengetallen omtrent de financiële positie (zie paragraaf ”Weerstandsvermogen en risicobeheersing”).

EMU-saldo

Het BBV vereist eveneens dat in de uiteenzetting van de financiële positie een berekening van het aandeel van

de gemeente in het EMU-saldo over het vorige begrotingsjaar, de berekening van het geraamde bedrag van het

begrotingsjaar en de berekening van het geraamde bedrag over de drie jaren volgend op het begrotingsjaar,

wordt opgenomen (artikel 23). Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven van de totale overheid.

Dit EMU-saldo wijkt nogal af van het begrip exploitatiesaldo waarmee lokale overheden werken. Nederland moet

jaarlijks haar EMU-saldo verstrekken aan de Europese Unie. Bij een dreigende overschrijding van een EMU-

tekort van 3% van het bruto binnenlands product (bbp) dienen het Rijk en lokale overheden maatregelen te treffen

om het tekort terug te brengen binnen de toegestane marges. Met het Rijk is een tekortnorm voor het EMU-saldo

van de decentrale overheden afgesproken. Deze bedraagt voor 2022 -0,40% van het bruto binnenlands product

(bbp). Het aandeel voor de gemeenten betreft -0,27% van het bbp.

Omschrijving (bedragen x € 1.000)

2023

2024

2025

2026

Exploitatiesaldo voor mutaties reserves

1.365

5.200

5.268

1.215

+

Afschrijvingen

2.704

3.003

3.112

3.166

+

Bruto dotaties aan de post voorzieningen

2.480

2.513

2.568

2.535