Programma 6 Sociaal domein
Missie en doelstelling
Iedereen kan meedoen in de samenleving. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in eerste instantie bij de
individuele inwoner. Maar als mensen niet (volledig) voor zichzelf kunnen zorgen, heeft de gemeente een
taak. Beperkingen dienen dan gecompenseerd te worden. Dit kan van tijdelijke aard zijn, maar ook een meer
structureel karakter hebben. Naast oog voor het individu, heeft de gemeente een verantwoordelijkheid
wanneer het gaat om grotere verbanden: het bevorderen van de leefbaarheid in buurten en wijken.
Binnen het sociaal domein zijn gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van de
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Jeugdwet en de Participatiewet. Daarmee is de
verantwoordelijkheid van de gemeente voor het sociale domein groot.
Samenkracht en burgerparticipatie
Dit omvat algemene voorzieningen (waarvoor geen individuele beschikking van de gemeente nodig is)
gericht op participatie:
ondersteunen op participatie gerichte burgerinitiatieven, ondersteuning vrijwilligers en mantelzorg;
sociaal en cultureel werk, jongerenwerk, wijkopbouw, steunstees en dorpondersteuners;
Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW), sociale raadslieden en schuldhulpverlening;
onafhankelijke cliëntondersteuning;
preventie (bijv. eenzaamheidsbestrijding, preventie op het gebied van GGZ);
buurt- en dorpshuizen;
collectief aanvullend vervoer;
toegankelijkheid voorzieningen (inclusie);
noodopvang vluchtelingen.
Wijkteams
Hiertoe behoren alle loketvoorzieningen gericht op het identificeren van eigen kracht en het geleiden naar
de juiste vorm van individuele ondersteuning (maatwerkvoorzieningen en dienstverlening):
voorlichting;
advisering;
cliëntondersteuning;
toegang tot 1e en 2e lijnsvoorzieningen;
preventie;
vroegsignalering.
Deze dienstverlening willen wij zoveel mogelijk gebiedsgericht en outreachend aan onze inwoners
aanbieden.
Inkomensregelingen
Hieronder wordt verstaan alle inkomens- en bijstandsvoorzieningen zoals:
inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet;
geneeskundige en andere adviezen in verband met de bijstandsverlening;
IOAW (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers);
IOAZ (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen);
kosten van levensonderhoud uit het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz 2004);
kosten levensonderhoud voor startende ondernemers uit Bbz 2004;
sociale zekerheidsregelingen van het rijk zoals eenmalige uitkeringen voor minima;
gemeentelijk armoedebeleid: bijzondere bijstand, schuldhulpverlening, tegemoetkomingen voor
maatschappelijke participatie, collectieve ziektekostenverzekering, etc.
Begeleidende participatie
Dit zijn voorzieningen ter bevordering van maatschappelijke participatie die niet gericht zijn op doorstromen
naar arbeid:
beschut werken;
bestaande werkverbanden sociale werkvoorziening, bestaande Wsw en begeleid werken
dienstbetrekkingen.
Arbeidsparticipatie
Hiertoe behoren alle op arbeid gerichte participatie- en re-integratievoorzieningen:
re-integratie-instrumenten, waaronder de doorontwikkeling 1, 2, 3 methode, proefplaatsing,
participatieplaatsen, vrijwilligerswerk/ sociale activering, detacheringsbanen, scholing, duale trajecten;
Vakgerichte certificering, ondersteuning bij starten van een eigen bedrijf, bepaalde vormen van tijdelijke
loonkostensubsidie (voor zover het doelgroepregister betreft);
stimuleringsmaatregelen, waaronder Inkomensvrijlating, stimuleringspremies, vrijlating onkosten
vergoeding vrijwilligerswerk, onkostenvergoedingen, No-riskpolis;
voorzieningen, waaronder werkcoach, begeleiding Werkvoorzieningen zoals: werkplekaanpassingen,
vervoersvoorzieningen, doventolk, etc.;
inburgering (WI) cursus Nederlands;
voorzieningen ter voorbereiding van een zelfstandig bestaan als startend ondernemer en ter begeleiding
van startende ondernemers uit het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz).
Sociale Werkvoorziening
De rijksbijdrage voor de WSW neemt jaarlijks verder af. De werkvoorzieningsschappen Synergon en
Wedeka kunnen hier al langere tijd niet meer mee uitkomen, reserves zijn op en de exploitatietekorten en
daarmee het risico voor de gemeente neemt toe. Aangesloten gemeenten bij de gemeenschappelijke
regeling moeten bijdragen in het exploitatietekort.
Met de ondertekening van het ‘Akkoord van Westerlee’ op 27 februari 2015 zijn bestuurlijk tussen de acht
gemeenten, provincie Groningen, sociale partners en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
afspraken gemaakt. Deze bestuurlijke afspraken dragen bij aan het verbeteren van het exploitatieresultaat
van de uitvoering van de WSW. De afspraken hebben geleid tot het afbouwen van Synergon en het
ontwikkelen van de uitvoeringsorganisatie ‘Werk in Uitvoering’.
Deze ontwikkelingen brengen verbetering. Ze verminderen naar verwachting de totale financiële lasten van
de uitvoering en dragen bij aan een flinke verbetering van het functioneren van de arbeidsmarkt en de mate
van arbeidsparticipatie in nauwe samenwerking met werkgevers in het gebied, de provincie,
onderwijsinstellingen en andere partners in de arbeidsmarktregio Groningen. De ontwikkeling van Werk in
Uitvoering neemt echter niet weg dat er naar verwachting sprake blijft van structurele tekorten. Die tekorten
zullen wij gedurende vele jaren moeten opvangen.
Naast Werk in Uitvoering (Synergon) neemt de gemeente Westerwolde voor de uitvoering van de Sociale
Werkvoorziening ook deel in de GR Wedeka. De twee grootste deelnemers uit de GR Wedeka zijn uit het
Akkoord van Westerlee gestapt en hiermee heeft de doorontwikkeling van Wedeka stil gelegen en zijn de
tekorten toegenomen. De komende periode onderzoeken wij de meerwaarde van zowel de GR Wedeka als
de GR Werk in Uitvoering (Synergon) en oriënteren wij ons op de mogelijkheid van deelname in één GR
voor wat betreft de Sociale Werkvoorziening.
Schuldhulpverlening
Inwoners met problematische schulden dienen door de gemeente geholpen te worden. De voormalige
gemeente Bellingwedde was voor de gemeentelijke schuldhulpverlening aangesloten bij de
Gemeenschappelijke Regeling Volkskredietbank voor Noord- Oost Groningen te Appingedam (hierna: GR
VKB) en de voormalige gemeente Vlagtwedde was aangesloten bij de Gemeentelijke Kredietbank te Assen
(hierna: GKB).
Deze situatie is ook voor de gemeente Westerwolde nog van toepassing. Door de herindeling moet er een
keuze gemaakt worden voor een uniforme schuldhulpverlening voor inwoners van de gemeente
Westerwolde. De gemeentelijke herindeling is tevens een natuurlijk moment om in het jaar 2018 tot een
herijking van de gemeentelijke schuldhulpverlening voor de gemeente Westerwolde te komen. Recent is er
een rapport van de Nationale Ombudsman over de gemeentelijke schuldhulpverlening verschenen, waarin
gemeenten onder meer wordt aanbevolen om de gemeentelijke schuldhulpverlening zo laagdrempelig,
individueel en integraal mogelijk te organiseren.
Een optie daarvoor kan zijn om de schuldhulpverlening als gemeente zelf te organiseren en uit te voeren.
Dat betekent ook dat de samenwerking met de huidige partijen, de GR VKB en de GKB, beëindigd dient te
worden. Voor de GR VKB, geldt dat er door de gemeente Westerwolde een besluit tot uittreding dient te
worden genomen. Met de GKB geldt dat de vierjarige samenwerkingsovereenkomst door de gemeente
Westerwolde beëindigd dient te worden.
Maatwerkvoorzieningen
Dit betreft de materiële voorzieningen om zelfstandig te kunnen functioneren (WMO) voor mensen met
fysieke beperkingen die op basis van een beschikking verstrekt worden:
huisautomatisering (domotica);
woningaanpassingen;
hulpmiddelen;
overige voorzieningen gehandicapten;
eigen bijdragen.
Maatwerkdienst-verlening 18+
Hieronder wordt verstaan dienstverlening aan individuele cliënten met een beperking (fysiek/psychisch) die
zelfstandig wonen en die ondersteuning behoeven in de vorm van beschikbare uren op basis van een
toekenningsbeschikking Op basis van het inkomen wordt een eigen bijdrage gevraagd::
eigen bijdragen;
individuele begeleiding;
dagbesteding (groepsbegeleiding);
huishoudelijke verzorging;
respijtzorg ten behoeve van mantelzorgers;
individueel vervoer;
financiële tegemoetkoming voor personen met een fysieke beperking, een psychische of psychosociale
beperking van daarmee verband houdende extra kosten;
schuldhulpverlening;
PGB WMO.
Maatwerkdienst-verlening 18-
Dit zijn vormen van jeugdhulp die door de gemeente als individuele (niet vrij toegankelijke) voorziening
worden aangemerkt waaronder begrepen:
begeleiding 18-, jeugd- en opvoedhulp;
jeugd-GGZ;
jeugdzorg aan verstandelijk beperkten;
vervoer (18-);
PGB Jeugd;
persoonlijke verzorging en kortdurend verblijf voor de doelgroep 18-;
jeugdzorg-plus (gesloten jeugdhulp).
Geëscaleerde zorg 18+
Dit betreft alle opvang- en beschermd wonen voorzieningen met inbegrip van eventuele
maatwerkdienstverlening en maatwerkvoorzieningen voor personen die in de betreffende
opvangvoorzieningen verblijven:
vrouwenopvang, aanpak huiselijk geweld (Veilig thuis);
beschermd wonen voor personen met psychische of psychosociale problemen;
maatschappelijke opvang;
aanpak verwarde zorg.
Geëscaleerde zorg 18-
Hier onder wordt verstaan maatregelen gericht op de opvang en het verbeteren van de veiligheid van
kinderen en jeugdigen 18- met inbegrip van maatwerkdienstverleningsmaatregelen voor jeugdigen die in de
desbetreffende opvangvoorzieningen verblijven:
kinderbeschermingsmaatregelen, aanpak kindermishandeling;
jeugdreclassering;
opvang (18-);
beschermd wonen (18-);
PGB jeugd.
Programmaonderdeel: Samenkracht en burgerparticipatie
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Een goede fysieke en sociale ontwikkeling
1.
Subsidiering jeugdcentra;
van alle jongeren in Westerwolde;
2.
Het bieden van een goede startpositie op de
2.
Inzet jongerenwerk voor activiteiten en zorg;
arbeidsmarkt;
3.
Voldoende mogelijkheden voor algemene
3.
Alle peuters woonachtig in de gemeente
ontwikkeling van peuters van 2,5 tot 4 jaar
Westerwolde de mogelijkheid bieden tot
(door spelen, leren en ontmoeten);
deelname aan peuterspeelzaalwerk;
4.
Behoud van peuterspeelzaalwerk in de
4.
Subsidieverlening voor uitvoering conform
(kleine) kernen;
subsidieverordening en beleidsregels
voorschoolse voorzieningen;
5.
Een zo hoog mogelijk bereik van peuters in
5.
De toeleiding van peuters naar het
de peuterspeelzalen;
peuterspeelzaalwerk via kinderopvang en het
consultatiebureau ondersteunen. Het
uitreiken van een folder over het belang van
de peuterspeelzaal aan de doelgroep;
6.
Het bieden van voldoende en adequate
6.
Bewaken en handhaven kwaliteit van het
voorzieningen voor peuterspeelzaalwerk en
peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang in
kinderopvang ter bevordering van de
de gemeente. Het aanbieden van het
ontwikkeling van het kind.
taalstimuleringsprogramma Piramide in de
voorschoolse voorzieningen van Rzijn.
Versterken van de interne en externe zorg-
structuur voor peuterspeelzaalwerk en
kinderopvang.
Programmaonderdeel: Wijkteams
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Vanuit de gemeentelijke regierol, nauw
1.
De regierol vanuit het Centrum voor Jeugd,
samenwerken met partijen in de jeugdhulp
Gezin en Veiligheid (CJGV) oppakken en
politie, verslavingszorg en scholen;
partijen samenbrengen en verbinden;
2.
Het voorliggend veld’ goed faciliteren,
2.
De jeugdconsulenten nemen deel aan lokale
waardoor de preventieve werking nog beter
netwerkstructuren. Door regelmatige
tot uiting komt;
afstemming met de OGGZ coördinator, de
leerplichtambtenaar, IB’ers, school-
verpleegundigen (GGD) en consulenten
WMO en Werk en Inkomen is er een
sluitende infrastructuur waarin het
uitgangspunt “1 gezin, 1 plan” ook
daadwerkelijk tot stand kan komen;
3.
Vanuit de gemeentelijke regierol streven naar
3.
Door de inzet van een gezinsmaatschappelijk
optimale verbinding tussen Wmo team en
werker, gedragswetenschapper,
CJGV voor de afstemming 18- en 18+;
jongerencoach en Jeugdarts weten we
inhoudelijk kwalitatieve beslissingen te
nemen;
4.
We zetten in op optimale verbinding en
4.
We gaan een nadere visie en aanpak bepalen
afstemming in het sociale domein voor die
om te komen tot een integrale dienstverlening
cliënten die op meerdere leefgebieden
aan onze inwoners.
belemmeringen ondervinden in hun
functioneren. Dat betekent de regierol pakken
in het samenbrengen van indicaties en
aanpak.
Programmaonderdeel: Inkomensregelingen
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Degene die geen inkomen of uitkering
1.
Zorgdragen voor het tijdig en correct ver-
hebben, wordt tijdelijk een uitkering verstrekt,
strekken van een bijstandsuitkering.
totdat ze weer in hun eigen inkomen kunnen
voorzien.
Programmaonderdeel: Begeleide participatie
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Iedereen doet mee en is zo zelfredzaam
1 a.Mensen in een kwetsbare arbeidspositie, die
mogelijk. Maatschappelijke participatie van
moeite hebben met het vinden van een baan,
alle inwoners is gewaarborgd.
zoals WSW gerechtigden, jongeren en
mensen met een beperking, extra
ondersteunen, er wordt ingezet op projecten
die zich er voor lenen om tijdelijk en/of
langdurig werkzoekenden in te schakelen
(bijvoorbeeld de leerwerkkwekerij). Daarnaast
wordt de tegenprestatie naar vermogen
toegepast;
1 b.Inwoners die moeite hebben met participeren
en/of zich bevinden in een sociaal isolement
worden uitgenodigd om mee te doen aan de
Westerwoldse samenleving. Dit gebeurt
middels de Steunstees, de dorpsonder-
steuners, steunpunt vrijwilligerswerk en
dagbesteding (zowel als algemene
voorziening als dagbesteding).
Programmaonderdeel: Arbeidsparticipatie
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Een goede uitvoering van de Participatiewet,
1.
Het toepassen van een streng maar
met een stevige poortwachtersfunctie om
rechtvaardig handhavingsbeleid op de
instroom in de uitkering te voorkomen;
naleving van de verplichtingen voor
bijstandsgerechtigden die samenhangen met
het verstrekken van een
inkomensvoorziening. De poortwachters-
functie wordt versterkt en de re-integratie-
instrumenten worden efficiënt ingezet. Bij het
niet nakomen van verplichtingen worden
afstemmingen toegepast.
2.
Een intensief re-integratie beleid om zoveel
2.
Het intensieve re-ïntegratiebeleid wordt
mogelijk uitstroom uit de uitkering te
voortgezet, waarbij alle werkzoekenden direct
realiseren.
worden ondersteund om weer aan het werk te
komen. Vanuit een gezamenlijk belang van
werkzoekende, werkgever en gemeente zal
blijvend actief worden bemiddeld tussen
vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.
Programmaonderdeel: Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Zorg-opmaat te bieden voor onze kwetsbare
1 a.Het in voldoende mate beschikbaar zijn van
burgers;
zorg- en welzijnsvoorzieningen voor hen die
dat nodig hebben;
1 b.Wmo-beleidsplannen van de voormalige
gemeenten Vlagtwedde en Bellingwedde
worden vervangen door een nieuw
beleidsplan Sociaal domein Westerwolde.
1 c.Hieruit voortvloeiend wordt een
uitvoeringsplan WMO opgesteld. Wonen
wordt hierin integraal opgenomen.
1 d.Doorontwikkeling van inkoop procedure Open
House Wmo 2015 voor zorgaanbieders die
huishoudelijk hulp en/of begeleiding Wet
maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
leveren met een accent op kwaliteit, toezicht
en innovatie;
1 e.Voortgaan met de ontwikkeling van een
naadloze overgang van de Jeugdhulp naar de
Wmo;
2.
Burgers te laten participeren en de
2.
Het stimuleren van de integratie van licha-
zelfredzaamheid te vergroten.
melijk en verstandelijk beperkten in de
samenleving;
3.
Een tevreden burger op het gebied van de
3.
De werkzaamheden van de Participatieraad
Wmo.
worden gefaciliteerd en ambtelijk
ondersteund. Daarnaast wordt ingezet op
brede en geregelde klantonderzoeken.
Programmaonderdeel: Maatwerkdienst- verlening 18+ en 18-
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Burgers te laten participeren en de zelfred-
1.
Het stimuleren van de integratie van licha-
zaamheid te vergroten.
melijk en verstandelijk beperkten in de
samenleving;
2.
Een tevreden burger op het gebied van de
2.
De werkzaamheden van de Participatieraad
Wmo.
worden gefaciliteerd en ambtelijk
ondersteund. Daarnaast wordt ingezet op
brede en geregelde klantonderzoeken.
3.
Adequate aanpak en aandacht voor
3.
Opstellen plan van aanpak verwarde
dementie.
personen.
Programmaonderdeel: Geëscaleerde zorg 18+
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Niemand onvrijwillig op straat.
1.
Meer inzet op preventie om het beroep op
geëscaleerde zorg te voorkomen.
2.
Sluitende aanpak verwarde personen in de
2.
Sluitend plan van aanpak voor verwarde
regio Groningen.
personen in de regio Groningen.
3.
Mensen met beperkingen zoveel als mogelijk
3.
De beweging maken om vanuit Beschermd
mee laten doen in de maatschappij.
wonen de stap te zetten naar begeleid
wonen.
4.
Afname aantal plaatsen Beschermd wonen.
4.
De benodigde ondersteuning te bieden in de
woonomgeving. Dit geldt ook voor de mensen
met een behoefte aan een beschermende en
veilige woonsetting.
5.
In situaties van huiselijk geweld of
5.
Samenwerking met zorgverzekeraars en
kindermishandeling staat de veiligheid van
woningcorporaties op de sociale woningmarkt
(potentiële) slachtoffers voorop.
en een samenhangend aanbod vanuit het
gemeentelijk domein.
6.
Opvang blijft beperkt tot die situaties waarin
6.
Voorbereid zijn op de ontwikkelingen in de
dit om veiligheidsredenen noodzakelijk is.
GGZ (verdergaande ambulantisering en
afbakeningskwesties rond forensische zorg
van 18-/18+).
7.
Minder gebruik van de opvangvoorzieningen
7.
Huiselijk geweld en kindermishandeling beter
Vrouwenopvang en huiselijk geweld.
en eerder signaleren en waar mogelijk
voorkomen.
8.
Nazorg van ex-gedetineerden.
8.
Voor nazorg van ex-gedetineerden gaan we
een advies met aanpak opstellen.
Programmaonderdeel: Geëscaleerde zorg 18-
Wat willen we bereiken (ambities)
Wat gaan we er voor doen (activiteiten)
1.
Wanneer eigen kracht, inzet vanuit het eigen
1 a.Meer inzet op preventie om het beroep op
netwerk, preventief jeugdbeleid en/of lichte
geëscaleerde zorg te voorkomen;
ondersteuning vanuit het voorliggend veld
1 b.Continuïteit begeleid wonen in Ter Apel;
(ongeïndiceerde zorg) onvoldoende blijken te
1 c.Eventuele uitbreiding naar nieuwe doelgroep
zijn kan verwezen worden naar
(23+).
gespecialiseerde jeugdhulp. Niet alleen het
voorliggend veld (ongeïndiceerde zorg), maar
ook geautoriseerde verwijzers (huisartsen,
e.a.) kunnen hier naar verwijzen.
Beleidsindicatoren
Beleidsindicator
Eenheid
Periode
Westerwolde
Nederland
Aantal per 1.000
Banen
inwoners in de leeftijd 15
2016
560
744
– 64 jaar
Kinderen in uitkeringsgezin
% kinderen tot 18 jaar
2015
5,86
6,58
% van de werkzame
Netto arbeidsparticipatie
beroepsbevolking ten
opzichte van de
2016
58,8
65,8
beroepsbevolking
Werkloze jongeren
% 16 t/m 22 jarigen
2015
3,22
1,52
Personen met een bijstandsuitkering
Aantal per 10.000
inwoners
2016
31,7
41,3
Aantal per 10.000
Lopende re-integratievoorzieningen
inwoners van 15 – 64
2016
50,1
25,5
jaar
Jongeren met jeugdhulp
% van alle jongeren tot
18 jaar
2016
11,3
10,7
Jongeren met jeugdbescherming
% van alle jongeren tot
18 jaar
2016
1,6
1,2
Jongeren met jeugdreclassering
% van alle jongeren van
12 tot 23 jaar
2016
n.b.
0,5
Cliënten met een maatwerkarrangement
WMO()
Aantal per 10.000
inwoners
2016
92,9
62
Wat mag het kosten
Opsomming van de lasten en baten van het programma: Sociaal domein
Bedragen x € 1.000
Omschrijving
Rekening
Begroting
Begroting
Meerjarenbegroting
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Lasten
38.611
38.246
37.914
37.695
Baten
8.743
8.743
8.743
8.743
Saldo
29.868
29.503
29.171
28.952